De winterzitting van het parlement opent te midden van politieke spanningen
De Knesset, het Israëlische parlement, is maandag begonnen aan haar winterzitting – de laatste voor de volgende algemene verkiezingen, die voorlopig gepland staan voor oktober 2026, al kan die datum nog veranderen.
De opening stond in het teken van felle politieke spanningen, waarbij leden van de regeringscoalitie harde kritiek uitten op het Hooggerechtshof en de rechterlijke macht. Dit leidde tot luid protest vanuit de oppositie.
Oppositieleider Yair Lapid, van de centrumpartij Yesh Atid, verklaarde tijdens het debat dat “de staat Israël zich midden in de ernstigste politieke crisis uit haar geschiedenis bevindt”.
“Alles gebeurt op een moment dat de huidige regering de controle heeft verloren,” voegde hij eraan toe.
Een van de belangrijkste kwesties die de komende maanden aan bod komen, is of de geplande verkiezingen doorgaan of dat er vervroegde verkiezingen worden uitgeschreven. Volgens het Israëlische medium TheMarker heeft premier Benjamin Netanyahu hierover nog geen beslissing genomen.
De winterzitting belooft onrustig te worden, met verschillende omstreden wetsvoorstellen die op tafel liggen. Middle East Eye zet de belangrijkste voorstellen op een rij.
Annexatie van de Westelijke Jordaanoever
Op de agenda van de ministeriële commissie voor wetgeving, die nieuwe wetten voorbereidt, staan twee voorstellen om de Israëlische soevereiniteit uit te breiden naar de bezette Westelijke Jordaanoever.
Het eerste voorstel, ingediend door Limor Son Har-Melech van de extreemrechtse partij Joodse Kracht van minister Itamar Ben Gvir, stelt dat “de staat Israël haar wetten en soevereiniteit toepast op de Westelijke Jordaanoever, om deze gebieden tot een onafscheidelijk deel van de soevereine staat Israël te verklaren”.
Een tweede voorstel, afkomstig van oppositieleider Avigdor Lieberman van Yisrael Beitenu, richt zich specifiek op de Israëlische nederzetting Ma’ale Adumim, nabij Jeruzalem.
Volgens de tekst “is Ma’ale Adumim altijd een onafscheidelijk deel geweest van het historische Land Israël” en dient het daarom officieel als zodanig erkend te worden.
De doodstraf
Een ander voorstel dat binnenkort behandeld wordt, beoogt de doodstraf in te voeren voor mensen die veroordeeld worden voor terrorisme. Ook is er een wetsvoorstel om Hamasstrijders te vervolgen die volgens Israël betrokken waren bij de aanvallen van 7 oktober 2023.
Minister Itamar Ben Gvir, verantwoordelijk voor gevangeniszaken, pleit al langer voor de doodstraf voor Palestijnen en voor strengere detentieomstandigheden. Onder zijn toezicht zijn Palestijnse gevangenen volgens mensenrechtenorganisaties blootgesteld aan marteling, honger en seksueel geweld.
Ben Gvirs wetsvoorstel kreeg vorige maand al voorlopige goedkeuring, ondanks verzet van premier Netanyahu. Afgelopen zaterdag herhaalde hij zijn eis: “De doodstrafwet voor terroristen – nu.”
Palestijnse organisaties zoals de Commissie voor Gevangenenzaken en de Palestijnse Gevangenissenclub noemden het plan om Palestijnse gevangenen te executeren “een ongekende daad van wreedheid”.
Dienstplicht voor ultraorthodoxen
Ook de dienstplicht voor ultraorthodoxe mannen blijft een heet hangijzer. Het voorstel om hen vrij te stellen van de verplichte militaire dienst verdeelt de politiek al maanden.
Religieuze partijen eisen volledige vrijstelling, terwijl seculiere Israëli’s dat onrechtvaardig vinden, zeker tijdens de oorlog in Gaza. Toen de wet eerder dit jaar niet werd aangenomen, trokken ultraorthodoxe partijen hun steun aan de coalitie in.
Volgens Ynet heeft Likud-parlementariër Boaz Bismuth inmiddels een conceptovereenkomst ingediend tussen de regering en de religieuze partijen over de voorwaarden van dienstplicht.
“Het lot van het parlement zal worden bepaald door de toekomst van de wet die ultraorthodoxen vrijstelt. Dit is het belangrijkste punt voor de coalitie,” aldus Ynet.
Daarnaast wil de regering een voorstel van Likud-lid Galit Distel Atbaryan behandelen dat “antireligieuze dwang” moet voorkomen. De wet zou publieke instellingen verplichten een mezuzah aan te brengen (een religieuze rol op deurposten) en rechters laten toetsen op kennis van de Joodse wet. Juridische adviseurs waarschuwen echter dat dit de scheiding tussen religie en staat kan ondermijnen.
Beperkingen voor de procureur-generaal
De regering richt haar pijlen ook op procureur-generaal Gali Baharav-Miara. Volgens de publieke omroep Kan 11 is het eerste wetsvoorstel van de winterzitting bedoeld om haar functie op te splitsen – een langgekoesterde wens van Netanyahu’s coalitie.
Deze stap wordt breed gezien als onderdeel van een grotere poging om de rechterlijke macht te verzwakken. Al vóór de oorlog in Gaza leidde een soortgelijk plan tot massale straatprotesten tegen wat critici “een gerechtelijke staatsgreep” noemden.
Foto: (shutterstock)