Een volledige Israëlische terugtrekking is verre van gegarandeerd, terwijl minder Palestijnse gevangenen zouden worden vrijgelaten dan eerder afgesproken
Palestijnse strijders van de Ezzedine al-Qassam Brigades, de gewapende vleugel van Hamas, nemen deel aan de begrafenisstoet van Marwan Issa, een hoge Hamas-commandant die in maart 2024 werd gedood, op 7 februari 2025 (AFP/Eyad Baba)
Sinds het begin van de Israëlische genocide in Gaza zijn er regionale diplomatieke inspanningen gaande om een staakt-het-vuren te bereiken.
In de afgelopen twee jaar kenden de onderhandelingen vele wendingen en resulteerden ze slechts in twee korte wapenstilstanden, samen goed voor 64 dagen – beide verbroken door Israël. Hoewel deze periodes beperkte gevangenenruilen mogelijk maakten, slaagden ze er niet in de oorlog blijvend te beëindigen.
De Palestijnse partijen hielden vast aan vijf kernpunten: een permanent einde van de oorlog, volledige Israëlische terugtrekking, toegang van humanitaire hulp, gevangenenruil en de wederopbouw van Gaza. Israël daarentegen wisselde regelmatig van koers en koppelde het einde van de oorlog aan voorwaarden als de ontmanteling van Hamas en blijvende veiligheidscontrole over Gaza.
Van gefaseerde akkoorden naar nieuw voorstel
Aanvankelijk werkten bemiddelaars met een gefaseerd plan waarin wapenstilstanden en uitwisselingen van gevangenen zouden leiden tot een definitief einde van de oorlog. In januari 2025 werd een versie hiervan aanvaard, maar Israël brak al snel de afspraken door beperkingen op hulp en het niet naleven van de terugtrekkingskalender.
Op 18 maart 2025 voerde Israël zware luchtaanvallen uit waarbij 400 mensen omkwamen, wat de wapenstilstand deed instorten. Latere pogingen, waaronder Amerikaanse voorstellen, strandden telkens door gebrek aan garanties en nieuwe Israëlische militaire escalaties.
Het nieuwe ‘vredesplan’ van Trump
Maandag presenteerde de VS een nieuw 20-puntenplan dat sterk afwijkt van eerdere akkoorden. Het introduceert voorwaarden die Israël al langer eist, zoals de ontwapening van Hamas en de “deradicalisering” van Gaza.
Een volledige Israëlische terugtrekking komt er niet: slechts een langzame, voorwaardelijke terugtrekking, met behoud van een “veiligheidsperimeter” langs de grens. Hamas eist al langer een volledige terugtrekking als voorwaarde voor een definitief akkoord.
Wat gevangenen betreft: Hamas zou alle Israëlische gijzelaars, levend en dood, binnen 72 uur moeten vrijlaten. Israël zou in ruil slechts 250 Palestijnse gevangenen laten gaan – veel minder dan in eerdere voorstellen. Voor elke overleden Israëlische gijzelaar zouden 15 lichamen van Palestijnen worden teruggegeven. Ook zouden circa 1.700 Palestijnen die tijdens de invasie uit Gaza waren meegenomen, worden vrijgelaten.
Over de wederopbouw vermeldt het plan slechts dat Gaza “herontwikkeld” zal worden via een toekomstig economisch project onder leiding van experts. Concrete details ontbreken.
Nieuwe voorwaarden en bestuur
Het plan eist volledige ontwapening van Hamas en andere groeperingen. Gaza moet een “terrorismevrije zone” worden onder toezicht van internationale waarnemers.
Wat bestuur betreft, sluit het plan zowel Hamas als de Palestijnse Autoriteit uit. In plaats daarvan zou een internationale overgangsautoriteit worden ingesteld, geleid door Donald Trump, voormalig Brits premier Tony Blair en andere wereldleiders. Een tijdelijke Internationale Stabilisatie Macht (ISF) zou veiligheid en grensbewaking op zich nemen.
Gezien eerdere standpunten van Hamas lijkt het onwaarschijnlijk dat de beweging dit voorstel zonder ingrijpende aanpassingen zal accepteren. Hamas wijst ontwapening principieel af en verwerpt buitenlandse veiligheidsmachten.
Mocht Hamas weigeren, dan voorziet het plan dat de 20 punten toch worden uitgevoerd in de gebieden die door het Israëlische leger aan de ISF zouden worden overgedragen.
foto: (shutterstock)