Trump houdt Netanyahu in toom terwijl VS denkt dat Israël Iran ‘jaren’ kan terugwerpen
Hoewel Israël herhaaldelijk heeft gedreigd met een militaire aanval op Iran’s nucleaire installaties, lijkt premier Benjamin Netanyahu voorlopig terughoudend te blijven. De reden? De Amerikaanse president Donald Trump, zeggen diplomatieke bronnen.
Israël kan het technisch alleen aan
Volgens Amerikaanse functionarissen heeft Israël de capaciteiten om zonder directe Amerikaanse hulp een gerichte aanval uit te voeren op Iran. Het beschikt over jarenlange ervaring met operaties in Iran, waaronder cyberaanvallen en gerichte liquidaties van wetenschappers.
In april en mei besprak Israël aanvalsscenario’s met CIA-directeur John Ratcliffe, inclusief het uitschakelen van essentiële infrastructuur rondom nucleaire installaties, zoals water- en stroomvoorziening.
Volgens een voormalig Pentagon-official, Bilal Saab, kan Israël met een combinatie van F-35-gevechtsvliegtuigen, precisiebommen, ballistische raketten en cyberaanvallen grote delen van het Iraanse nucleaire programma verstoren.
Beperkingen liggen vooral in politiek risico
Toch is een aanval geen zekerheid. Iran’s nucleaire locaties, zoals Fordow en Natanz, liggen diep onder de grond in versterkte bunkers. Israël beschikt niet over de Amerikaanse B-2 stealthbommenwerpers of bunker-buster bommen die nodig zijn voor volledige vernietiging.
Toch geloven Amerikaanse functionarissen dat Israël Iran’s vooruitgang met “enkele jaren” kan terugwerpen, ook zonder die wapens.
Angst voor Trump
Volgens de Israëlische ex-diplomaat Alon Pinkas is de grootste rem op Netanyahu niet militair, maar politiek: Donald Trump. De Amerikaanse president waarschuwde Netanyahu in mei dat een aanval op Iran “ongepast” zou zijn zolang er hoop is op een diplomatiek akkoord.
“Netanyahu is gewoon bang voor Trump,” aldus Pinkas. “Als Israël Iran aanvalt tegen Trumps wens in, bestaat het risico dat de VS niet te hulp schiet bij een tegenaanval van Iran.”
Onzekerheid over Amerikaanse steun
Analisten wijzen erop dat Trumps onvoorspelbaarheid de afweging nog moeilijker maakt. Hoewel het politiek zelfmoord lijkt voor een Amerikaanse president om Israël niet te verdedigen, blijft het de vraag of Trump daadwerkelijk zou ingrijpen als Iran raketten afvuurt op Israël.
In tegenstelling tot de Biden-regering, die Israël tweemaal verdedigde tegen Iraanse aanvallen in 2024, lijkt Trump afstandelijker. Hij onderhandelde rechtstreeks met Hamas over de vrijlating van gijzelaars en sloot een wapenstilstand met de Houthi’s, ondanks hun aanvallen op Israël.
Afwegingen in de golf
Ook Saoedi-Arabië en de VAE spelen mee. Als Israël Iran aanvalt zonder coördinatie met Washington, riskeren ze vergeldingsacties in de Golfregio. Iran dreigde eerder met het afsluiten van de Straat van Hormuz en aanvallen op Amerikaanse bases.
Pinkas: “Als Israël alleen handelt, krijgt het de schuld van elke Iraanse tegenreactie op de Golf.”
Gedeelde verantwoordelijkheid
Israël hoopt de verantwoordelijkheid voor een aanval te delen met de VS. Volgens Eran Lerman, voormalig topadviseur van Netanyahu, wacht Israël tot de VS de diplomatie opgeeft. “Zolang er uitzicht is op een gezamenlijke militaire actie, is wachten de verstandigste optie,” zei hij.
Toch is er een grens. Een akkoord dat Iran toestaat uranium op eigen bodem te verrijken is volgens Lerman een rode lijn. En dat moment zou “enkele weken” verwijderd kunnen zijn.
Nog geen ‘point of no return’
Volgens Midden-Oostenexpert Aaron David Miller is zelfs dat mogelijk nog niet genoeg reden voor Israël om zelfstandig aan te vallen. Pas als de Israëlische inlichtingendienst Mossad en de CIA fundamenteel van mening verschillen over Iran’s nucleaire wapenontwikkeling, zou Israël kunnen besluiten dat het “nu of nooit” is.
“Zelfs Netanyahu heeft grenzen,” aldus Miller. “Zonder een Amerikaans groen of knipperend oranje licht zal hij Iran niet uit zichzelf aanvallen.”