Het koppel, dat op vakantie was in Turkije, mag het land niet verlaten nadat er drie stenen van historische waarde in hun koffer werden gevonden.
Een Belgisch koppel hangt een boete of mogelijke gevangenisstraf boven het hoofd op verdenking van het smokkelen van archeologische artefacten uit Turkije, nadat er drie stenen werden gevonden in hun koffer toen ze terugkwamen van vakantie.
Kim en Warre Mergits uit Antwerpen zeiden dat ze de stenen op het strand en op straat hadden gevonden tijdens hun vakantie in Manavgat, een stad in de kustprovincie Antalya, en dat ze ze als souvenirs mee naar huis wilden nemen.
Op 16 september werden ze tegengehouden door de luchthavenbeveiliging. “Een vrouw kwam naar ons toe en vroeg of we zout of mineralen bij ons hadden,” vertelde Warre aan VRT Radio 2 Antwerpen. “Ik zei nee, maar zei dat er een aantal stenen in onze koffer zaten. Die nemen we vaak mee als decoratie voor mijn aquarium.”
Het duo werd aangehouden door de luchthavenpolitie en vrijgelaten op voorwaarde dat ze het land niet zouden verlaten en zich elke week zouden melden op een politiebureau.
De stenen werden vervolgens voor onderzoek naar het museum van Antalya gestuurd en het provinciale directoraat van Cultuur en Toerisme van Antalya stelde vast dat de stenen inderdaad van historische waarde waren.
In een schriftelijke verklaring zeiden de ambtenaren dat één van de stenen “een stuk architecturale decoratie was met twee gestileerde rozetten erop” terwijl de andere twee delen van een marmeren vloer waren.
“Er werd een voorlopig rapport opgesteld waarin stond dat het verboden was om de stukken in kwestie mee te nemen naar het buitenland omdat ze binnen het toepassingsgebied vielen van wet nr. 2863 [betreffende de bescherming van culturele en natuurlijke activa] omwille van hun kwaliteiten,” vervolgde de verklaring.
Het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt expliciet op de Turkije-sectie van zijn website dat “het ten strengste verboden is om antiquiteiten, mineralen of ter plaatse gevonden voorwerpen (stenen bijvoorbeeld) te exporteren, zelfs als ze geen cultuurhistorische waarde hebben. Hier zijn zware sancties aan verbonden.”
Het koppel verblijft momenteel in een appartement in Antalya omdat ze het land niet mogen verlaten. Volgens BBC Turkey kan de rechtszaak tot twee maanden duren en hangt het koppel een gevangenisstraf van één tot vijf jaar boven het hoofd en een boete van maximaal 18.000 Turkse lira ($657).
Blijf van onze stenen af
Het verhaal en de framing ervan door internationale media heeft online tot verontwaardiging geleid onder Turkse burgers, ondanks het feit dat de rechtbank geen conclusie heeft getrokken over de motivatie van het koppel.
Een bericht van SkyNews op het platform X, vroeger bekend als Twitter, waarin staat dat het Belgische koppel stenen “nam” van Turkse stranden en straten en vervolgens door Turkije werd “beschuldigd” deze te hebben gestolen, heeft vooral kritiek uitgelokt van Turkse gebruikers, die zeggen dat het bericht het Belgische koppel als onschuldig afschildert en de Turkse regering als onredelijk.
Dear Sky News, can you plase ask Kim Mergits if the "beaches and streets" that she "took" the "stones" from looked like these? Thank you! pic.twitter.com/2VorSO31AN
— Dr. I??l Acehan (@IsilAcehan) September 27, 2023
Verschillende gebruikers hebben ook vergelijkingen getrokken tussen de zaak en de controverse rond het British Museum, dat wordt geconfronteerd met oproepen om artefacten terug te geven die volgens velen zijn gestolen tijdens het koloniale tijdperk van Groot-Brittannië.
“Net als de ‘stenen’ die Groot-Brittannië ‘meenam’ uit Egypte en Anatolië om het British Museum te versieren. Voorbeeldige journalistiek”, reageerde een gebruiker.
In een verklaring aan de openbare omroep VRT benadrukte de Belgische professor archeologie Ralf Vandam dat landen in het Middellandse Zeegebied, niet alleen Turkije, gevoelig zijn voor historische artefacten vanwege het rijke erfgoed van de regio.
“De kans om iets van archeologische waarde te vinden in Turkije is heel groot. Alles wat je daar vindt is in principe eigendom van de Turkse overheid. In ons land is dat niet anders.”
Het is niet de eerste keer dat toeristen vervolgd worden omdat ze artefacten uit Turkije en andere landen in het Midden-Oosten zouden hebben meegenomen.
Vorig jaar werd in een rechtszaak in Irak twee buitenlandse toeristen mogelijk ter dood veroordeeld: voor vermeende smokkel van oudheden na het verzamelen van aardewerkscherven als souvenirs. Hoewel de doodstraf werd ontlopen, kreeg een van de toeristen een gevangenisstraf van 15 jaar.