Aangemoedigd door een ultranationalistische regering die de joodse suprematie promoot, vallen jonge Israëli’s steeds vaker christenen in het heilige land aan met haatmisdrijven.
Pierbattista Pizzaballa, de Latijnse patriarch van Jeruzalem, was verrast toen hij hoorde dat paus Franciscus hem vorige maand tot kardinaal had verheven.
De aartsbisschop, die onlangs waarschuwde voor de toenemende Israëlische aanvallen op christenen in de geboorteplaats van het christendom, interpreteerde het als “een teken van aandacht van de Kerk van Rome voor de Moederkerk, de Kerk van Jeruzalem”.
De benoeming, de eerste aan de Latijnse patriarch van Jeruzalem sinds de heroprichting van de patriarchale zetel in 1847, wordt gezien als een duidelijk statement van de paus tegen het toenemende Israëlische geweld in het Heilige Land.
Het kwam in de nasleep van de tweedaagse Israëlische militaire inval in de bezette stad Jenin op de Westelijke Jordaanoever, waarbij grote verwoestingen werden aangericht en 12 Palestijnen werden gedood.
“Met verdriet heb ik opnieuw vernomen dat er bloed is vergoten in het Heilige Land,” zei de paus in de toespraak, die werd gevolgd door de benoeming van Pizzaballa tot kardinaal naast 21 anderen.
Pizzaballa – die als Latijns patriarch van Jeruzalem gezag heeft over de katholieke kerken in Cyprus, Jordanië, Israël en de bezette Westelijke Jordaanoever en Gaza – bracht snel een bezoek aan Jenin toen de Israëlische aanvallen ophielden en inspecteerde de schade die tijdens de aanval was aangericht aan de Latijnse kerk in de stad.
Terwijl de aanval zich op 3 en 4 juli ontvouwde, veroordeelde de gekozen kardinaal de “ongekende agressie” door Israël en de “barbaarse daden” die daarbij werden gepleegd.
Maar degenen die Pizzaballa en paus Franciscus volgen waren niet verrast door de ongekende benoeming, want de paus heeft herhaaldelijk verwezen naar de ontberingen van christelijke minderheden in het Midden-Oosten in de afgelopen decennia.
“De benoeming van de Latijnse patriarch tot kardinaal is een sterke boodschap van empowerment aan de christelijke gemeenschap in Israël in deze moeilijke tijden,” vertelde Wadie Abu Nassar, de voormalige mediawoordvoerder van de in Jeruzalem gevestigde Vergadering van Katholieke Ordinarissen van het Heilige Land, aan Middle East Eye.
De katholieke sociale activist, die onlangs medeoprichter was van het Forum van Christenen van het Heilige Land, gericht op het behartigen van christelijke belangen, zei dat hem tegenwoordig steeds dezelfde vraag wordt gesteld: over de verslechterende situatie van christenen in Jeruzalem en Israël.
Opruiing en gebrek aan politie
Abu Nassar doelt niet alleen op de verslechterende geopolitieke situatie in de bezette gebieden.
Hij verwijst eerder naar de recente piek in antichristelijke haatmisdrijven, waarin een sfeer van joodse suprematie in Israël zich vertaalt in frequente uitingen van geweld tegen christenen en intimidatie van geestelijken.
Hieronder vallen onder andere het binnendringen van kerken, spugen op kerkgangers, vernieling van christelijke symbolen en vernieling van christelijke graven.
Ze worden meestal gepleegd door jonge ultranationalistische mannen of kolonisten, waaronder enkele soldaten van het Israëlische leger.
En hoewel dergelijke aanvallen niet nieuw zijn, zijn ze wel toegenomen sinds de nieuwe regering – die wordt beschreven als de meest rechtse in de geschiedenis van het land – eind vorig jaar aantrad.
Een regering waarvan de extreemrechtse ministers er door critici van worden beschuldigd dat ze met hun retoriek het vuur van extremistisch geweld aanwakkeren.
Hun aanhangers voelen zich beschermd en aangemoedigd door zowel de woorden van hun politici als de onverschilligheid van de Israëlische politie, die ervan beschuldigd wordt de meeste gevallen van extremistisch geweld niet te onderzoeken, ondanks het bestaan van foto’s en opnames van de daders.
De politie neemt de aanvallen naar verluidt niet serieus, weigert de incidenten te behandelen als onderdeel van een trend en bagatelliseert de motieven van de aanvallers door te zeggen dat ze worden gepleegd vanwege een “geestesziekte”. De politie ontkent beschuldigingen van nalatigheid en houdt vol dat ze meldingen van aanvallen serieus neemt.
Beveiligingscamera’s
Er zijn ongeveer 185.000 christenen in Israël en bezet Oost-Jeruzalem, iets minder dan twee procent van de bevolking van het land.
De overgrote meerderheid van hen zijn Palestijnen die in Nazareth en Haifa wonen, terwijl er ongeveer 13.000 in Jeruzalem wonen.
De aanvallen zijn meestal gericht tegen de inwoners van Jeruzalem, maar treffen zowel Palestijnen als de kleine niet-Arabische christelijke minderheid die in de stad woont.
Piotr Zelazko, vicaris van het vicariaat St. James, dat de kleine gemeenschap van Hebreeuwssprekende rooms-katholieken bedient, is een van degenen die zich zorgen maken over de nieuwe trend.
In Jeruzalem vertelde hij MEE dat zijn grootste zorg de nieuwe retoriek is.
“Wat me het meest beangstigt, is de nieuwe taal die het publieke discours is binnengedrongen,” zei hij.
“We begrijpen dat het een Joodse staat is, maar wanneer ze spreken over Joodse suprematie en tegen minderheden – dan laten ze ons achter het hek. We delen niet dezelfde ervaring met de Palestijnse christenen – maar we vallen ook in de categorie ‘de ander’.”
Zelazko zegt dat vrienden van een naburige synagoge hem adviseerden om een bewaker in te huren voor de zondagsmis. Hij weigerde, maar de kerk houdt nu voor de zekerheid de deur gesloten voor laatkomers die via de tuin binnenkomen.
Op dezelfde manier is er tijdens een wandeling door de Oude Stad in Jeruzalem een nieuwe toevoeging aan het landschap die niet kan worden genegeerd: beveiligingscamera’s bij de kerk van de Flagellatie, een ijzeren hek bij het Franciscaans academisch genootschapscentrum, beschermend prikkeldraad op het dak van het Armeense klooster en andere elektronische bewakingsapparatuur.
Israëlisch-christelijke betrekkingen
Pizzaballa waarschuwde maanden geleden al voor de toename van antichristelijke aanvallen.
In een interview met Associated Press zei de verkozen kardinaal dat de nieuwe extreemrechtse regering het leven voor christenen erger had gemaakt en extremisten had aangemoedigd om geestelijken lastig te vallen en religieuze eigendommen te vernielen.
“De frequentie van deze aanvallen, de agressies, is iets nieuws geworden,” zei Pizzaballa. “Deze mensen voelen zich beschermd… dat de culturele en politieke sfeer nu acties tegen christenen kan rechtvaardigen of tolereren.”
Het interview haalde de krantenkoppen over de hele wereld in vele talen, wat sommigen ertoe aanzette om te herinneren aan een bewering van premier Benjamin Netanyahu die een heel ander beeld schetst.
“Er is maar één veilige plek voor christenen in het Midden-Oosten… Dat is in de staat Israël,” zei Netanyahu in een toespraak in 2018 voor zionistische christenen in Brazilië.
Dit beeld van een samenleving die religieuze tolerantie serieus neemt, staat centraal in het publieke imago van Israël, maar de realiteit op de grond is altijd iets anders geweest.
In een interview in 2005 zei Pizzaballa – toen nog Bewaarder van het Heilige Land – dat Israël de gevoeligheid en het belang van de heilige plaatsen voor christenen niet begreep.
Toen, bijna 20 jaar geleden, suggereerde hij dat een internationale aanwezigheid nodig zou kunnen zijn om christelijke plaatsen te beschermen.
Aan de vooravond van Kerstmis 2021 schreef de nieuwe Beschermheer van het Heilige Land Francesco Patton een artikel in The Telegraph waarin hij waarschuwde dat “christenen in het Heilige Land met uitsterven worden bedreigd”.
Dit was een jaar voordat de nieuwe regering aan de macht kwam; een jaar voordat de radicalen van 2022, die in niets leken op de radicalen van 2023, macht kregen van de nieuwe extreemrechtse leiders in de wandelgangen.
In privégesprekken heeft Pizzaballa gezegd dat het nu zelfs moeilijk is geworden om hooggeplaatste Israëlische functionarissen te ontmoeten, een probleem waarmee hij nooit eerder werd geconfronteerd.
Het gedrag van Israëlische functionarissen is verrassend, als je bedenkt hoe hard Israël heeft gewerkt om diplomatieke betrekkingen aan te knopen met het Vaticaan in 1993.
Maar het behoud van zijn ultraorthodoxe en extreem-rechtse coalitie lijkt nu van groter belang voor Netanyahu, die verwikkeld is in een proces tegen hem en een steeds diepere interne juridische crisis.
Tijdens een recent bezoek aan Israël, stelde de Poolse onderminister van Buitenlandse Zaken, Pawel Jablonski, de kwestie aan de orde: “Een andere prioriteit van het Poolse buitenlandse beleid is de situatie van de christenen in Jeruzalem en het behoud van religieus en cultureel erfgoed in het Heilige Land.”
Jablonski had een ontmoeting met de Grieks-orthodoxe patriarch van Jeruzalem Theophilos III en besprak met hem wat werd omschreven als “uitdagingen waarmee de christelijke gemeenschappen worden geconfronteerd en het potentieel van een grotere betrokkenheid van de Poolse diplomatie”.
Deborah Lipstadt, de Amerikaanse speciale afgezant voor het monitoren en bestrijden van antisemitisme, had ook een ontmoeting met christelijke kerkleiders tijdens haar bezoek aan Jeruzalem in juni.
Ze werd geïnformeerd over de toenemende vijandige omgeving tegen christenen. Naar aanleiding van haar verslag gaf het Amerikaanse kantoor voor Palestijnse zaken vervolgens een verklaring uit waarin werd verwezen naar de bijeenkomst en de noodzaak om de religieuze diversiteit van Jeruzalem te beschermen.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken, via de afdeling religieuze gemeenschappen die verantwoordelijk is voor niet-joden in Israël, zei dat ze voortdurend werken aan het bieden van vrijheid van godsdienst en het beschermen van heilige plaatsen.
“We hopen dat er onmiddellijk een einde komt aan de gewelddadige incidenten,” zei de woordvoerder van het ministerie in een verklaring. Maar hoop is in dit geval zeker niet genoeg.
Judaïsering
Fysieke en verbale intimidatie zijn niet de enige verontrustende verschijnselen.
Veel christelijke leiders geloven dat dit slechts manifestaties zijn van een verstrekkend plan gericht op de Judaïsering van de Oude Stad van Jeruzalem, waarbij kerken een van de vele obstakels in de stad zijn die verwijderd moeten worden.
Een nieuw nationaal park dat gepland staat op de Olijfberg baart de christelijke gemeenschap en de plaatselijke kerken grote zorgen. Als het park wordt aangelegd op land dat eigendom is van verschillende kerken, waaronder het Grieks-orthodoxe patriarchaat, de katholieke kerk en het Armeense patriarchaat.
Toen het plan een jaar geleden voor het eerst openbaar werd gemaakt, onder de vorige regering, beloofde de plaatselijke planningscommissie het plan alleen te promoten in overleg met de kerken. Na de verontwaardiging werd het plan in de ijskast gezet.
Maar nu de nieuwe regering zich meer inspant om de Joodse controle over bezet Oost-Jeruzalem te verankeren, blijven kerken op hun hoede.
Nikodemus Schnabel, de abt van de Dormition Abdij, is een van de meest uitgesproken Jeruzalemse geestelijken tegen antichristelijke trends.
In een interview met het Duitse dagblad Suddeutsche Zeitung verklaarde hij onomwonden dat de aanvallen op christenen toenamen sinds “degenen die christenen haten nu in de regering zitten”.
In een interview met America Magazine was hij specifieker.
“In 2015 kon ik zeggen dat er joodse terroristen zijn [die christenen en christelijke heilige plaatsen aanvallen], maar het officiële Israël steunt ons,” zei hij.
“Nu moeten wij monniken leven onder een regering waarvan een van de leden een extreme christenhater is. De minister van nationale veiligheid [Itamar Ben Gvir] was de advocaat van de Joodse terroristen die de brandstichting [in een kerk] in Tabgha uitvoerden…
“Hoe moet ik me veilig voelen onder deze regering?”