Campagne probeerde valse verbanden te leggen tussen Didsbury Moskee, de bomaanslag van 2017 en de Moslimbroederschap.
Een moskee die in de schijnwerpers van de media stond door de bomaanslag in Manchester in 2017 was het doelwit van een lastercampagne georkestreerd door de regering van de Verenigde Arabische Emiraten, zo kan Middle East Eye onthullen.
De campagne werd uitgevoerd door een Zwitsers privé-inlichtingenbureau dat was ingehuurd door Abu Dhabi en probeerde valse verbanden te leggen tussen de aanslag, de moskee en de Moslimbroederschap.
Het Manchester Islamic Centre, ook bekend als de Didsbury Moskee, is een van de honderden organisaties en mensen, waarvan de meesten moslim zijn, in ten minste 13 Europese landen die tussen 2017 en 2020 het doelwit zouden zijn van het Zwitserse bedrijf Alp Services.
De details zijn aan het licht gekomen nadat duizenden documenten waren uitgelekt naar de Franse krant Mediapart en vervolgens op grote schaal werden gedeeld met journalisten in heel Europa en het Midden-Oosten.
Alp Services heeft gezegd dat de documenten onrechtmatig zijn verkregen en gedeeltelijk vervalst zijn.
Fawzi Haffar, de voorzitter van de Didsbury Moskee, vertelde MEE dat hij niet verbaasd was te horen dat de moskee het onderwerp was geweest van een lastercampagne.
Hij zei dat de moskee en de namen van enkele van haar bestuurders al waren verschenen in screengrabs van uitgelekte documenten die in Arabische media waren gepubliceerd en die netwerken zouden tonen die door Alp Services waren geïdentificeerd als banden met de Moslim Broederschap.
“Het maakte me aan het lachen. Ik sta absoluut niet dicht bij de Moslimbroederschap. Dat ben ik nooit geweest,” zei Haffar.
“Ik heb het naast me neergelegd. Ik heb tegenwoordig een dikke huid. Mensen besmeuren ons de hele tijd.
Haffar zei niettemin “geërgerd” te zijn door de Emirati-campagne die gericht was op moslimorganisaties.
“Overal waar problemen zijn, zijn de Emiraten aanwezig, of het nu in Libië, Tunesië of Jemen is. Overal waar problemen zijn, steken ze hun vinger erin en veroorzaken ze meer problemen.”
Mustafa Graf, een voormalige imam in de moskee, vertelde aan MEE: “Ik heb altijd het gevoel gehad dat de campagne tegen mij in de Didsbury Moskee werd georkestreerd door iemand met een agenda.”
Graf, die Libiër is, koppelde de campagne aan zijn steun voor democratie in Libië en de steun van de Emiraten voor Khalifa Haftar, de Oost-Libische commandant die sinds 2014 vecht tegen de internationaal erkende regering in Tripoli om de controle over het land.
Noch het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Emiraten, noch de ambassade van de Emiraten in Londen reageerden op de verzoeken van MEE om commentaar.
Twee kanten van dezelfde medaille
De Didsbury Moskee kwam onder de loep te liggen na de bomaanslag in de Manchester Arena in mei 2017, toen bekend werd dat de bommenlegger, Salman Abedi, en andere leden van zijn familie de moskee soms bezochten.
Een officieel onderzoek eerder dit jaar concludeerde dat de moskee geen rol had gespeeld in de radicalisering van Abedi, een Brits-Libische man die volgens het onderzoek waarschijnlijk als tiener in Libië had gevochten en was beïnvloed door de ideologie van Islamitische Staat (IS) en de banden van zijn eigen familie met de militante Libische Islamitische Strijdgroep.
Maar de moskee werd bekritiseerd in het eindrapport van het onderzoek.
Het rapport concludeerde dat Haffar in zijn getuigenis de banden tussen de moskee en de familie Abedi had gebagatelliseerd.
Het rapport zei dat de moskee “zwak leiderschap” had getoond door te verzuimen een “zeer giftige politieke omgeving” aan te pakken, aangewakkerd door het conflict en de onrust in Libië.
Haffar vertelde MEE na de publicatie van het rapport dat hij vond dat de moskee oneerlijk was behandeld.
Volgens documenten die MEE heeft gezien, werd de campagne tegen de Didsbury Moskee in 2018 gelanceerd.
Het omvatte het publiceren van een aantal online artikelen in het Engels en Frans met behulp van valse identiteiten die een valse link legden tussen de aanslag, de moskee, de Moslimbroederschap en de IS-groep.
“De Moslimbroederschap en IS zijn in wezen twee kanten van dezelfde medaille,” stond er in een artikel.
“Terwijl IS wordt afgeschilderd als de club van psychopaten, waar gehersenspoelde jonge strijders van over de hele wereld zich bij aansluiten om onvoorstelbare wreedheden uit te voeren in zijn instortende ‘kalifaat’, fungeert de Moslim Broederschap als zijn discrete rekruteerder en meststof.”
Een verhaal over de moskee in het Frans, dat verscheen op Mediaparts eigen bloggingsite, is een van de 15 verhalen die vervolgens door de krant werden verwijderd nadat was vastgesteld dat ze het werk waren van een nepaccount.
Een Wikipedia-pagina over de bomaanslag in Manchester werd in oktober 2018 ook bewerkt om een sectie toe te voegen met de titel: “Banden met de Moslimbroederschap.”
De pagina werd bijgewerkt door een gebruiker die geen andere bewerkingen op Wikipedia heeft uitgevoerd en wiens gebruikerspagina niet meer bestaat.
De sectie op de Engelstalige pagina werd in mei van dit jaar ingekort, hoewel de iteratie van de pagina op het moment van publicatie nog steeds één alinea van de tekst en een afbeelding van de moskee bevatte.
Dezelfde paragraaf werd toegevoegd aan de Franstalige pagina van Wikipedia door een andere gebruikersnaam en staat nog steeds op de pagina.
In een effectbeoordelingsrapport, dat dateert van na de publicatie van de artikels en de updates van de Wikipedia-pagina’s, schrijven de auteurs: “We zijn begonnen met het blootleggen van de rol die de Moslimbroederschap heeft gespeeld in de aanslag.”
Publicaties die werden geplaatst als onderdeel van de campagne, inclusief de Wikipedia-sectie, begonnen te verschijnen op de eerste pagina van de Google-zoekresultaten over de bomaanslag, aldus het rapport.
Mensen die aan de campagne werkten hadden ook “discreet contact met Britse journalisten” en hadden “geprobeerd om de Charity Commission zeer discreet te informeren en te waarschuwen over de laatste connecties die we hadden ontdekt”.
“Radicale netwerken van de Moslimbroederschap moeten verantwoordelijk worden gehouden en worden verboden”, staat in een rapport dat is opgesteld als onderdeel van de campagne.
“De Moslim Broederschap is een terroristische organisatie die gestopt moet worden.
De documenten die MEE heeft gezien bevatten ook openbaar beschikbare details van de financiële administratie van de moskee.
Proces door de media
De campagne lijkt te zijn gestart na een nieuwsbericht van de BBC in augustus 2018 waarin werd beweerd dat Graf had opgeroepen tot gewapende jihad in een preek in december 2016.
Moskeefunctionarissen waarschuwden Graf ten tijde van de preek dat zijn taal verkeerd geïnterpreteerd zou kunnen worden.
Graf zei dat zijn preek bedoeld was om donaties te werven voor een Syrische hulporganisatie die in de moskee verzamelt op een moment dat Syrische rebellen in Aleppo worden belegerd.
Na het nieuwsbericht van de BBC werd hij onderzocht door zowel de moskee als de politie en vrijgesproken van enig wangedrag.
Graf verliet de moskee in 2020 en woont nu in Libië.
In een verklaring voor het Manchester Arena Onderzoek in 2021, zei Graf dat hij “door de media op de proef was gesteld” over de preek die, zo zei hij, “verdraaid was om de agenda van anderen te volgen”.
Materiaal dat werd geproduceerd als onderdeel van de campagne probeerde hem in verband te brengen met de International Union of Muslim Scholars (IUMS), een in Qatar gevestigde organisatie die destijds werd geleid door de Egyptische geleerde Yusuf al-Qaradawi, die door de VAE is aangemerkt als een terroristische groepering en wordt beschuldigd van banden met de Moslim Broederschap.
Als bewijs wordt Graf’s deelname aan een IUMS-conferentie in Istanbul in 2014 aangevoerd.
Graf vertelde MEE dat hij geen banden heeft met de Moslim Broederschap.
Hij zei: “Als geleerde word ik af en toe uitgenodigd voor evenementen om mijn kennis en interesses te vergroten en om te leren. Ik ben een bekende voorstander van democratisch en verantwoordelijk bestuur in Libië.
“Het is bekend dat de VAE het oude regime en Haftar in Libië steunen en daarom proberen ze iedereen aan de andere kant als extremisten en terroristen zwart te maken.”
Documenten en gepubliceerd materiaal leggen ook verbanden tussen verschillende trustees van de moskee en liefdadigheidsinstellingen die verboden zijn in Israël of gevestigd zijn in Qatar, dat toen onder blokkade stond van de VAE, Saoedi-Arabië, Bahrein en Egypte.
De campagne lijkt het patroon te volgen van andere gerapporteerde gevallen waarin artikelen door nepjournalisten en bloggers werden gemaakt en informatie aan Wikipedia werd toegevoegd in een poging om de personen in kwestie in diskrediet te brengen door hen te beschuldigen van vermeende banden met de Moslimbroederschap of Qatar.
De impact is moeilijk in te schatten omdat de Didsbury Moskee hoe dan ook geconfronteerd werd met moeilijke vragen over wat ze wist over de familie Abedi en andere leden van de Libische gemeenschap in Manchester die banden hadden met militante groeperingen.
Haffar werd ondervraagd over gemelde banden tussen de moskee en de Moslim Broederschap toen hij in 2021 getuigde voor het Manchester Arena Onderzoek.
Haffar vertelde het onderzoek: “We staan niet toe dat groepen onze moskee komen kapen.”
Hij zei dat hij alleen berichten had gelezen over de vermeende connectie van de moskee met de Moslim Broederschap “in de kranten”.
“Ik weet dat mensen dat over ons zeggen, mensen zeggen veel dingen over ons, maar ik kan je verzekeren, ik kan iedereen verzekeren, dat het Manchester Islamic Centre een middle-of-the-road, mainstream moskee is,” zei hij.
De enige verwijzing naar de Moslim Broederschap in het eindrapport van het onderzoek is in een paragraaf waarin de Libische politieke context wordt uitgelegd. Daarin wordt de Moslim Broederschap beschreven als een “gematigder islamitische factie” in tegenstelling tot de harde militante groeperingen die Salman Abedi waarschijnlijk training en gevechtservaring hebben gegeven.
Haffar vertelde MEE dat hij sceptisch was of de inspanningen van Alp Services om de Charity Commission te informeren over de moskee gevolgen zouden hebben gehad.
Hij zei dat de moskee toen al was bezocht door de toezichthouder die een actieplan had opgesteld om het bestuur te verbeteren.
“Er waren één of twee problemen. Ze vroegen ons om orde op zaken te stellen en dat hebben we gedaan,” zei Haffar.
“Als er iets was, zou de Charity Commission meteen naar ons toe komen. Maar tegelijkertijd zijn ze verstandig. Ze weten wanneer iemand ons probeert te bezoedelen.”
MEE vroeg de Wikimedia Foundation, de NGO achter Wikipedia, of ze op de hoogte was van bewerkingen die werden uitgevoerd in de online encyclopedie als onderdeel van vermeende lastercampagnes door de regering van de VAE, en welke stappen ze ondernam om verder misbruik van de site te voorkomen.
Wikipedia-vrijwilligers konden schendingen melden, waaronder “herhaaldelijk vandalisme, ‘sock puppetry’, niet openbaar gemaakte betaalde bewerkingen of bewerkingsstrijd”, zei de woordvoerder.
“Misleiding en desinformatie zijn zaken die de Foundation en de Wikipedia-vrijwilligers zeer serieus nemen, en er zijn talloze voorzorgsmaatregelen genomen om deze problemen aan te pakken”, aldus de woordvoerder.
“In sommige gevallen zal de Foundation grotere kwesties van desinformatie of schadelijke inhoud die op de site zou kunnen verschijnen onderzoeken.”