Mahmoud Abeed werd vastgehouden in Istanbul nadat hij Soedan probeerde te ontvluchten en maakt zich zorgen dat hij teruggestuurd wordt naar Egypte, waar zijn leven gevaar zou kunnen lopen.
Toen Mahmoud Abeed in 2018 Egypte verliet, dacht hij dat hij eindelijk veilig zou zijn in de Soedanese hoofdstad Khartoem.
De 29-jarige vluchtte in 2013 uit Egypte, nadat hij had deelgenomen aan protesten tegen een coup onder leiding van generaal Abdel Fattah el-Sisi die de toenmalige president Mohammed Morsi afzette.
Nadat hij had gezien hoe zijn collega’s en vrienden werden gearresteerd tijdens het harde optreden tegen de demonstranten en hoorde dat een vriend stierf nadat hij was gemarteld in een detentiecentrum, besloot hij naar buurland Soedan te vluchten, ondanks het feit dat hij geen paspoort had.
In april van dit jaar werd Abeed echter gedwongen om zijn leven opnieuw te ontwortelen, toen er een gewapend conflict uitbrak in Soedan.
Nu is de activist slechts één van de vele verbannen dissidenten die het gevoel hebben dat hun leven wordt bedreigd en dat ze kunnen worden teruggestuurd naar Egypte, waar ze levenslang kunnen krijgen.
Angst voor deportatie
Toen hij in Soedan woonde, kon Abeed in de landbouw werken en had hij zijn eigen bedrijf opgezet.
Hij had zich gevestigd en begon een gevoel van veiligheid te krijgen, maar door de wrede oorlog tussen het Soedanese leger en de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF) voelde hij zich onveilig en liep hij het risico om gedood te worden tijdens de gevechten.
“Ik en iedereen om me heen was doodsbang, ik zat opgesloten in mijn huis en kon niet weg,” vertelde hij aan Middle East Eye.
Hele wijken in de Soedanese hoofdstad Khartoem zijn verwoest en meer dan 2,2 miljoen mensen zijn uit hun huizen verdreven. Ongeveer 528.000 mensen hebben hun toevlucht gezocht in buurlanden, waarvan velen humanitaire hulp nodig hebben.
Abeed, die bang was en te midden van constant geweld leefde, besloot contact op te nemen met iemand die hem aanbood zijn paspoort uit Egypte te halen via de Egyptische ambassade in het buitenland, nadat hij hem een groot bedrag had betaald.
“Nadat ik mijn paspoort had gekregen, ging ik naar de hoofdstad van Zuid-Sudan, van daaruit had ik een tussenstop in Istanbul en uiteindelijk kwam ik op 10 juli aan in Muscat, Oman,” legde hij uit.
Volgens Ameed werd hij vastgehouden door de immigratiedienst van Oman en vier dagen lang ondervraagd.
“Ze vertelden me dat mijn paspoort vals was en dat ze me zouden uitzetten naar Egypte. Ik vroeg ze om me ergens anders heen te sturen dan naar Egypte.”
Abeed werd later uitgezet naar Istanbul, Turkije, waar hij live op Facebook ging. In de video die op 16 juli werd gepubliceerd, vertelt een ontredderde Abeed wat er met hem is gebeurd en bevestigt hij opnieuw dat zijn paspoort legitiem was en dat hij extreme gevolgen zou kunnen krijgen als hij naar Egypte zou worden teruggestuurd.
“Daar [in Egypte] zou ik dood zijn, en hier [in Soedan] zou ik dood zijn, dus wat zal ik doen?”
“Ik vraag iedereen die dit ziet om contact op te nemen met de Egyptische ambassade om hen te laten weten dat mijn paspoort niet vals is. Ik ben gewoon iemand die wilde ontsnappen uit een land waar oorlog is,” voegde hij eraan toe.
Levenslange gevangenisstraf
Voordat hij in 2013 naar Soedan vluchtte, werd Abeed in Egypte bij verstek tot levenslang veroordeeld, maar hij kon niet achterhalen wat de precieze aanklacht tegen hem was.
Nu, zegt hij, is hij op een vlucht naar Turkije gezet, maar hij maakt zich nog steeds zorgen over zijn deportatie naar Egypte.
“Ik heb zowel de Omaanse als de Turkse autoriteiten verteld dat mijn leven gevaar loopt als ik naar Egypte word gestuurd. Ik ga niet weg voordat ik er zeker van ben dat ik niet teruggestuurd word naar Egypte,” zegt hij.
Abeed is een van de vele Egyptenaren in Soedan die nu vastzitten in het land zonder veilige uitreisroute, vooral degenen die uit Egypte werden verdreven zonder de juiste of officiële documenten.
Veel Egyptenaren in Soedan zeggen dat ze bang zijn om de straat op te gaan uit angst om gearresteerd of aangevallen te worden, vooral omdat Egypte de Soedanese strijdkrachten steunt.
Klimaat van angst
Volgens MEE’s bron in Soedan is het aantal dissidenten dat Egypte ontvlucht de afgelopen jaren toegenomen vanwege een klimaat van angst en de dreiging om gevangen te worden gezet voor het uiten van hun mening.
Veel dissidenten beweren dat Soedan lange tijd een veilige haven is geweest voor mensen die op de vlucht waren voor de veiligheidstroepen in Egypte.
“Tijdens het Bashir-tijdperk was er enige sympathie voor de Egyptische oppositie en werd er hulp geboden aan hen… de Soedanese regering vroeg dissidenten niet om hun status in het land te legaliseren, wat de zaken ook gemakkelijker maakte,” legde een dissident, die niet bij naam genoemd wil worden, uit.
“Zelfs als iemand in Soedan gevangen zou zitten, zijn de detentiefaciliteiten veel schoner en de omstandigheden beter dan in Egypte. Er zijn schone toiletten, maaltijden en bedden,” zei een ander.
Veel dissidenten die in Soedan wonen, zeggen dat het conflict hen in een kwetsbare positie heeft gebracht en hen nog meer in gevaar brengt.
“Veel dissidenten leven nu in slechte omstandigheden, vooral omdat er geplunderd wordt en er een gebrek is aan openbare diensten. Velen kunnen ook niet reizen omdat ze op Egyptische terreurlijsten staan,” zei een andere Egyptische dissident.
Egyptische dissidenten in Soedan maken zich ook zorgen over het aantal mensen dat vermist raakt tijdens het conflict en waarvan niet bekend is waar ze zijn. Voor hen betekent dit dat het risico om overgedragen te worden aan Egyptische veiligheidstroepen nog groter is.
Nader Fotoh, hoofd van het persbureau van de Vereniging van Egyptenaren in Turkije, zegt dat de huidige escalatie in Soedan grote problemen heeft veroorzaakt voor Egyptische ballingen en dissidenten.
“Deze mensen zijn momenteel gestrand zonder een veilige plek om naartoe te gaan,” vertelde hij aan MEE.
“Het immigratiebeleid in Turkije betekent dat iedereen die niet het wettelijke recht heeft om te blijven, niet alleen Egyptenaren, wordt vastgehouden.”