Israël lanceert een grote militaire operatie op de bezette Westelijke Jordaanoever die door de Arabische landen sterk wordt veroordeeld.
Israël heeft zijn besluit om de soevereiniteit van Marokko over de betwiste Westelijke Sahara te erkennen afhankelijk gesteld van de vraag of Rabat dit jaar het Negev Forum bijeenroept. Het ultimatum komt nadat Marokko het evenement had geannuleerd uit protest tegen de militaire campagne van Israël op de bezette Westelijke Jordaanoever en de illegale uitbreiding van nederzettingen.
Marokko annuleerde het forum vorige maand over wat minister van Buitenlandse Zaken Nasser Bourita de “provocatieve en unilaterale daden” van Israël noemde die “de vredesinspanningen in de regio ondermijnen”.
In de aankondiging bekritiseerde hij een inval van het Israëlische leger in Jenin waarbij een Apache helikopter werd ingezet. Bij de aanval werden minstens vijf Palestijnen gedood en 91 gewond. Als reactie daarop werden vier Israëlische kolonisten gedood bij een schietpartij in de nederzetting Eli.
Premier Benjamin Netanyahu breidde de bouw van illegale nederzettingen in de stad uit als reactie op de schietpartij. De zet bracht het totale aantal nederzettingen dat Israël onlangs goedkeurde op 5.700. Sinds Netanyahu vorig jaar aan de macht kwam, heeft Israël vergunningen voor 13.000 nieuwe wooneenheden voorgeschoten of goedgekeurd, het hoogste aantal sinds 2012.
De spanningen op de bezette Westelijke Jordaanoever zijn sindsdien alleen maar toegenomen. Op maandag lanceerde Israël een grootschalige militaire aanval op Jenin. Er zijn zware gevechten gemeld tussen Palestijnse strijders en Israëlische troepen. Maandagavond bestormde het Israëlische leger de Al-Ansar moskee in Jenin, omdat er zich gewapende mannen zouden hebben verschanst.
Israël werd internationaal veroordeeld voor de aanval. Vooral Arabische staten hebben de aanval bekritiseerd. Het Egyptische ministerie van Buitenlandse Zaken bestempelde de aanval als “buitensporig en willekeurig [gebruik van] geweld” en “een flagrante schending” van het internationaal recht.
De topdiplomaat van Egypte was vorig jaar samen met die van Israël, de VAE, Bahrein, Marokko en de Verenigde Staten aanwezig op de eerste Negev-top in Israël.
Normalisatie wordt onmogelijk
Marokko zou dit jaar als gastheer optreden en de landen hebben een reeks bijeenkomsten gehouden om de top te plannen. Een bijeenkomst werd in maart uitgesteld vanwege verhoogde spanningen op de bezette Westelijke Jordaanoever tijdens de overlap van Pesach, Pasen en Ramadan. Axios meldde eerder deze maand dat Marokko vroeg om de bijeenkomst in juni uit te stellen vanwege de islamitische feestdag Eid al-Adha. De top zou in juli plaatsvinden.
De VAE, Marokko en Bahrein knoopten in 2020 officiële betrekkingen met Israël aan als onderdeel van de door de VS bemiddelde Abraham Akkoorden. Het doel van de top is om de normalisatie te bekrachtigen door de coördinatie tussen de landen te verbeteren op het gebied van veiligheid, energie, toerisme, onderwijs en waterzekerheid.
De stap brak met een decennialang precedent in de Arabische wereld, dat inhield dat landen Israël niet officieel zouden erkennen totdat er een resolutie was bereikt die zou leiden tot een Palestijnse staat.
Marokko is snel begonnen met het uitbreiden van de banden met Israël, die decennia lang onofficieel bestonden. Eerder deze maand zei de Israëlische topdiplomaat in Marokko dat het land overwoog om de Marokkaanse soevereiniteit over de betwiste Westelijke Sahara te erkennen.
Marokko annexeerde het gebied nadat Spanje zich in 1975 terugtrok uit zijn voormalige kolonie. Het is verwikkeld in een sudderend conflict met het Polisario Front, een nationale bevrijdingsbeweging die de inheemse Sahrawi-bevolking vertegenwoordigt. In 2020 erkende de VS Marokko’s aanspraak op soevereiniteit over de Westelijke Sahara in ruil voor het normaliseren van de banden met Israël – een grote diplomatieke coup voor Rabat.
Onlangs leek Israël Rabat het hof te maken door te flirten met de erkenning van Marokko’s soevereiniteit over de regio. Een succesvolle top zou een overwinning zijn geweest voor Netanyahu, die er prat op ging dat hij in staat was om de betrekkingen met Arabische staten te normaliseren zonder concessies te doen aan de Palestijnen.
Maar de banden zijn gespannen door Israëlische acties. Vorige week zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken dat het aanhoudende geweld op de bezette Westelijke Jordaanoever het bijna onmogelijk maakte om vooruitgang te boeken met de normalisatie tussen Saoedi-Arabië en Israël.