Ghazi Ghareeb Zorab vertelde MEE dat hij vergelding riskeert voor zijn verslaggeving in de Koerdische regio van Irak als hij het Verenigd Koninkrijk wordt uitgezet.
Een Iraaks Koerdische journalist heeft gezegd dat hij vreest te worden gedood in zijn thuisland als hij zoals gepland zaterdag het Verenigd Koninkrijk wordt uitgezet.
Op maandag ging Ghazi Ghareeb Zorab naar het Dallas Court Reporting Centre in Salford, Manchester, waar hij regelmatig op bezoek moest komen terwijl zijn asielaanvraag in behandeling is.
Hij werd toen aangehouden en kreeg te horen dat hij op 1 juli zou worden uitgezet naar Jordanië en vandaar naar buurland Irak.
Zorab sprak met Middle East Eye via een Nokia-telefoon vanuit het Brook House immigratiecentrum in Londen, nadat zijn smartphone hem was afgenomen door veiligheidsbeambten. Hij zei dat hij zich in een “verschrikkelijke situatie” bevond, doodsbang om teruggestuurd te worden naar Noord-Irak.
Hij zei dat hij zich in een “vreselijke situatie” bevond en doodsbang was om teruggestuurd te worden naar Noord-Irak. “Ik zou vervolgd worden, ik zou gedood worden, ik zou gevangen worden gezet. Moord, ontvoering, elke vorm van straf,” zei hij.
Als verslaggever voor tal van Koerdische en Engelstalige publicaties, waaronder Ekurd en de krant Word, had hij de toorn van de regerende Koerdische regionale regering (KRG) in de noordelijke regio van Irak op zijn hals gehaald en kwam hij in 2019 naar het Verenigd Koninkrijk voor veiligheid, nadat hij talloze doodsbedreigingen had ontvangen.
Nadat een eerste asielaanvraag in 2020 was afgewezen, ging hij in beroep bij de rechtbank en was hij bezig met het organiseren van documenten voor het beroep toen hij werd vastgehouden.
Hoewel hij dinsdag een nieuw asielverzoek indiende en zijn advocaat een borgsom heeft aangevraagd voor zijn vrijlating, eist de onzekerheid een verschrikkelijke tol.
“Er is een vlucht geboekt voor 1 juli om mij te verwijderen. Ik word momenteel behandeld voor gezondheidsproblemen. In deze toestand maak ik me zorgen over de volgende stappen, wat er zal gebeuren,” zei hij.
“Dit is een verschrikkelijke situatie, het zou niet zo moeten zijn – journalisten moeten behandeld worden als journalisten, niet als iemand die verwijderd moet worden.”
Gevaren in Koerdistan
Hoewel de semi-autonome regio Koerdistan in Irak een reputatie heeft opgebouwd van relatieve openheid en stabiliteit in vergelijking met de zuidelijke regio, zijn er nog steeds aanzienlijke bedreigingen voor journalisten, campagnevoerders en politici die kritiek hebben op het heersende establishment, vooral de dominante Koerdistan Democratische Partij (KDP) en de Patriottische Unie van Koerdistan (PUK).
De Internationale Federatie van Journalisten registreerde in 2022 ten minste 73 gevallen van media- en rechtenschendingen in Iraaks Koerdistan en zei dat willekeurige arrestaties en aanvallen door veiligheidstroepen regelmatig voorkomen. Irak als geheel staat op plaats 167 van de 180 landen wat betreft mediavrijheid door Reporters Without Borders, waarbij verslaggevers voortdurend worden bedreigd met geweld, ontvoering en gevangenneming.
“Journalisten worden vermoord in de KRG, journalisten worden ontvoerd in de KRG, ze worden gevangen gezet vanwege wat ze zeggen tegen de regering en wat ze zeggen tegen de KDP en PUK,” zei Zorab.
Hij zei dat hij openlijk was geweest over de “wreedheid van de Koerdische politieke partijen” zowel in Irak als internationaal. Hij had een visum gebruikt om naar het Verenigd Koninkrijk te reizen voor een conferentie waar hij in 2019 kritiek had geuit op de mensenrechtensituatie in zijn thuisland.
Bij zijn terugkeer naar de Koerdische regio ontving hij meerdere doodsbedreigingen en keerde daarom snel op datzelfde visum terug naar het Verenigd Koninkrijk, waar hij sindsdien is gebleven.
In het Verenigd Koninkrijk heeft hij deelgenomen aan talloze campagnes voor de rechten van politieke gevangenen in Iraaks Koerdistan en gerechtigheid voor vermoorde journalisten zoals Sardasht Osman, die in 2010 doodgeschoten werd aangetroffen in Mosul nadat hij naar verluidt bedreigingen had ontvangen om te stoppen met het schrijven van schadelijke berichten over KRG-functionarissen.
In 2022 maakte Zorab deel uit van een protest buiten de Chatham House denktank in Londen waar KRG-premier Masrour Barzani een toespraak hield.
Part One:
On May 05, 2022, in London, on the 12th anniversary of the assassination of journalist Sardasht Osman, I delivered a speech in both Kurdish and English, and made an important reference to the report A Safer World for the Truth.#TwitterKurds pic.twitter.com/mPtJHrUoiT— Ghazi Ghareeb Zorab (@Ghazi_Opt) May 13, 2022
Hij had de mogelijkheid om zich uit te spreken in het Verenigd Koninkrijk verfrissend gevonden.
“[In de KRG] kun je dit niet doen, je kunt geen kritiek hebben op de politieke partijen, in het openbaar spreken,” legde hij uit.
Maar zijn huidige beproeving heeft, niet verrassend, die stemming verzuurd.
“Ik voelde me goed tot het moment dat dit gebeurde. Deze detentie is niet… er is geen goede reden om je zo te gedragen tegen een journalist.”
‘Niet zo streng’
De staat van dienst van de Britse regering op het gebied van vluchtelingen is de afgelopen jaren zwaar onder vuur komen te liggen. De regerende Conservatieve Partij heeft geprobeerd wetgeving in te voeren om vluchtelingen die op “illegale” wijze aankomen, zoals in kleine bootjes vanuit Frankrijk het Kanaal oversteken, gedwongen te verwijderen.
Dit wordt gecombineerd met een achterstand in asielaanvragen die ertoe heeft geleid dat asielzoekers in zogenaamde “drijvende gevangenissen” voor de kust van het Verenigd Koninkrijk worden geplaatst.
Een brief die vorige maand uitlekte naar de Guardian suggereerde dat 20.000 Iraanse en Irakese asielzoekers hun aanvraag versneld zouden krijgen in een poging van premier Rishi Sunak om de achterstand van 92.601 asielaanvragen die zijn ingediend voor juni 2022 weg te werken.
Meer dan 51.661 Irakezen hebben asiel aangevraagd in het Verenigd Koninkrijk sinds de invasie in 2003, die de oude heerser Saddam Hussein ten val bracht. Daarvan zijn er meer dan 6.000 aangekomen in 2022.
De meeste asielaanvragen van Irakezen zijn echter afgewezen: slechts een vijfde kreeg een vorm van toestemming om in het land te blijven en een tiende kreeg de vluchtelingenstatus.
Ondanks herhaalde waarschuwingen van rechtenorganisaties over routinematige folteringen, aanvallen door gewapende groepen en repressie door de staat, stelt het officiële humanitaire situatieverslag van de regering over Irak dat “de humanitaire situatie in Irak over het algemeen niet zo ernstig is dat er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat er een reëel risico bestaat dat de omstandigheden neerkomen op foltering of onmenselijke of vernederende behandeling” en dat er “delen van het land zijn waar het voor een persoon redelijk is om te verhuizen”.
In de afgelopen drie jaar hebben duizenden Koerden het Midden-Oosten verlaten en vormden ze de grootste etnische groep tijdens de migranten-“crisis” van 2021 die zich ontwikkelde aan de grenzen van Europa.
Koerdische migranten – voornamelijk uit Irak – kwamen massaal samen aan de grens tussen Polen en Wit-Rusland, waar ze ijskoude omstandigheden moesten doorstaan nadat reisbureaus in Iraaks Koerdistan pakketreizen naar Wit-Rusland begonnen aan te bieden.
De Britse National Union of Journalists (NUJ) uitte in een verklaring haar “ernstige bezorgdheid” over de deportatie van Zorab.
“Als hij wordt teruggestuurd naar Irak, zal de Britse regering volgens de NUJ de vervolging van Zorab vergemakkelijken en zijn leven in gevaar brengen. De NUJ dringt er bij het ministerie van Binnenlandse Zaken op aan om deze zaak dringend te heroverwegen in het licht van de veiligheidsrisico’s die hij loopt vanwege zijn werk als journalist”, aldus de verklaring.