Vrouwen zeggen dat ze voor een ‘onmogelijke keuze’ staan: als ze instemmen met de repatriëring van hun kinderen, betekent dat misschien dat ze hen nooit meer zullen zien.
De Canadese regering is beschuldigd van “onverzettelijke wreedheid” nadat ze een aantal vrouwen die vastzitten in detentiekampen in het noordoosten van Syrië een nieuwe deadline heeft gegeven om hun kinderen op te geven voor repatriëring.
Het gaat om kinderen die de Canadese nationaliteit hebben, via hun vader of omdat ze in Canada geboren zijn, maar waarvan de moeder niet de Canadese nationaliteit heeft.
Volgens een advocaat die twee van de moeders vertegenwoordigt, hebben Canadese ambtenaren vorige week een ultimatum gesteld aan de vrouwen door hen te vertellen dat hun kinderen begin juli met een vlucht gerepatrieerd kunnen worden, maar dat ze achter moeten blijven.
Asiya Hirji, de advocaat van de vrouwen, zei dat het de derde keer was dat de vrouwen te horen kregen dat ze moesten kiezen tussen hun kinderen bij zich houden in de kampen of van hen gescheiden worden met bijna geen vooruitzicht om ooit herenigd te worden.
Eerdere ultimatums werden uitgevaardigd door Global Affairs Canada, het Canadese ministerie van Buitenlandse Zaken, in januari en maart, zei ze. Bij elke gelegenheid werden de vrouwen gewaarschuwd dat er misschien geen mogelijkheden meer zouden zijn om hun kinderen naar Canada te sturen.
Hijri zei dat ze in februari een aanvraag voor een tijdelijke verblijfsvergunning voor de vrouwen had ingediend en dat ze nu een spoedaanvraag bij de rechtbank had ingediend in een poging om de vrouwen in staat te stellen om met hun kinderen te reizen.
“Het is echt ontmoedigend om getuige te zijn van Canada’s onverzettelijke wreedheid in zijn weigering om enig mededogen te tonen voor deze vrouwen en kinderen die langdurig hebben moeten lijden,” zei ze.
“De acties die Global Affairs heeft ondernomen door vast te houden aan hun oorspronkelijke ultimatum zijn bijzonder schrijnend voor deze moeders en hun kinderen.”
De omstandigheden in de kampen al-Hol en al-Roj, waar de families van vermoedelijke militanten van de Islamitische Staat (IS) groep al jaren worden vastgehouden, zijn alom veroordeeld door humanitaire en mensenrechtenorganisaties.
Rechtenorganisaties, lokale Koerdische functionarissen en hoge VS-functionarissen hebben landen opgeroepen om duizenden buitenlanders die nog steeds in de regio worden vastgehouden, te repatriëren.
Maar Canada is één van de westerse landen die zich verzet hebben tegen het naar huis brengen van hun eigen burgers, met een beroep op de nationale veiligheid.
Onmogelijke keuze
Geconfronteerd met juridische stappen van de families van gedetineerden, stemde de Canadese regering er in januari mee in om vrouwen en kinderen uit de kampen te repatriëren. In april werden vier vrouwen en 10 kinderen teruggestuurd naar Canada.
Maar Hirji zei dat de weigering van Canada om niet-Canadese moeders van Canadese kinderen te repatriëren in tegenspraak leek te zijn met het eigen beleidskader voor repatriëringen dat in 2021 werd aangenomen en waarin staat dat kinderen niet van hun ouders gescheiden mogen worden, behalve in buitengewone omstandigheden.
In een via Hijri uitgegeven verklaring zei een vrouw, geïdentificeerd als Zahra en omschreven als moeder van drie kinderen in een van de kampen: “Ik ben zo moe en uitgeput van deze emotionele achtbaan van elke twee maanden gevraagd worden of ik het goed zou vinden om mijn kinderen nooit meer te zien als de prijs voor hun vertrek uit deze verschrikkelijke plaats.
“Het is een onmogelijke keuze. De enige volwassene die deze kinderen hun hele leven hebben gekend, zowel in een oorlogsgebied als in gevangenkampen, ben ik. We zullen allemaal uit elkaar vallen zonder elkaar.”
In een afzonderlijke zaak waarover het Canadese CBC News maandag berichtte, zei een advocaat die een Canadese moeder van zes kinderen vertegenwoordigt die nog steeds in de kampen vastzit, dat de Canadese regering hem had verteld dat ze de vrouw niet zou repatriëren vanwege veiligheidsoverwegingen.
Lawrence Greenspon zei dat de vrouw de optie had gekregen om haar kinderen met een eerdere repatriëringsvlucht mee te sturen en nu voor de keuze stond om ze bij haar te houden in Syrië of ze naar Canada te sturen.
“Het is geen keuze die een moeder waar ook ter wereld zou moeten maken,” zei Greenspon.
Mensenrechtengroeperingen hebben gewaarschuwd dat het scheiden van kinderen van hun ouders door middel van repatriëringsprocedures in strijd kan zijn met hun grondrechten.
Sarah St Vincent, uitvoerend directeur van Rights and Security International (RSI), die eerder de omstandigheden van gedetineerden in de kampen heeft beschreven als zijnde marteling, vertelde aan Middle East Eye dat het scheiden van kinderen en het dreigen met het scheiden van kinderen een “echt lelijke geschiedenis” heeft.
Het gezinsleven, zei ze, is een “fundamentele eenheid”, vastgelegd in de internationale mensenrechtenwetgeving. Ze zei dat de omstandigheden waaronder de vrouwen werden vastgehouden vragen opriepen over de vraag of ze toestemming konden geven om hun kinderen af te staan, of dat ze dat zouden doen onder omstandigheden die neerkomen op dwang.
“Iemands kinderen afnemen is een ongelooflijk ingrijpende beslissing op vele niveaus,” zei St Vincent.
“Vincent. “Er zijn vele redenen, zowel juridisch als historisch, waarom dit een zeer beledigende benadering is voor de Canadese regering.
In maart werd gemeld dat ten minste 10 Canadese kinderen van vier niet-Canadese moeders in de kampen verbleven.
Vorige week kondigden campagnevoerders die oproepen tot de repatriëring van alle Canadese onderdanen uit Noordoost-Syrië plannen aan voor een delegatie die naar de regio zou reizen om toegang te krijgen tot de overgebleven gevangenen en lokale functionarissen te ontmoeten om stappen naar verdere repatriëringen te bespreken.
Maar de geplande delegatie wordt niet gesteund door de Canadese regering.
Zij heeft geweigerd om vier Canadese mannen die in gevangenissen in de regio vastzitten te repatriëren – een standpunt dat vorige maand werd bevestigd door een hof van beroep dat een eerdere uitspraak vernietigde waarin de regering werd bevolen om de mannen te repatriëren.
Matthew Behrens, een woordvoerder van de campagnegroep Stop Canadian Involvement in Torture, zei dat de voortdurende detentie van Canadese onderdanen in het noordoosten van Syrië in strijd is met de steun die de Canadese regering zelf in 2021 gaf aan een internationale campagne waarin willekeurige detentie aan de kaak werd gesteld.
“Canada heeft jarenlang gevochten om hun terugkeer te voorkomen, ondanks dat ze de wreedheid van hun omstandigheden kenden. Dit is kindermishandeling en vrouwenmishandeling in één, precies de misdaden waarvan deze regering herhaaldelijk zegt dat er een einde aan moet komen,” aldus Behrens.