Terwijl de Israëlische aanvallen in frequentie en intensiteit toenemen, lijdt een groeiend aantal Palestijnse kinderen aan ‘voortdurende trauma’s’ zonder einde in zicht.
Op de vierde dag van de 2021 Israëlische aanval op de Palestijnen in Gaza was het bombardement intens.
In de hoop haar kinderen af te leiden van het constante geluid van de beschietingen, stopte Sarah Ali* ze vroeg in bed. Maar voor de zevenjarige Samer* was de schade al aangericht.
“Twee uur later werd hij wakker en kwam huilend naar me toe,” vertelde Sarah aan Middle East Eye. “Hij had in zijn bed geplast.”
Samer is geboren in 2016 en zijn korte leven is gevormd door de Israëlische blokkade en herhaalde bombardementen.
Maar de 11-daagse aanval in mei 2021 had verreweg het meest ingrijpende effect op zijn psychologische welzijn.
Al twee jaar lang plast hij regelmatig in bed door angst en verlies.
En net toen zijn moeder dacht dat ze vooruitgang boekten om hem te helpen zijn angst te overwinnen, lanceerde Israël vorige maand een nieuwe bombardementscampagne.
“We waren erin geslaagd om het probleem een beetje aan te pakken vóór het laatste offensief, maar tijdens deze aanval kwam het probleem terug,” zei Sarah, eraan toevoegend dat zijn toestand is verergerd na de zesdaagse aanval.
Samer is een van de honderdduizenden Palestijnse kinderen in Gaza die lijden aan “voortdurende trauma’s”, volgens gezondheidsfunctionarissen.
In de strook, die sinds 2006 onder een door Israël geleide blokkade ligt, wonen meer dan twee miljoen mensen, waarvan de helft kinderen.
In minder dan 18 jaar heeft Israël ongeveer 15 militaire operaties uitgevoerd in de enclave, waarbij duizenden mensen zijn gedood.
De blokkade en de aanvallen hebben de infrastructuur en de economie verwoest, wat heeft geleid tot een “acute crisis in de geestelijke gezondheid”, die de overgrote meerderheid van de kinderen treft.
Terugkerend trauma
Sarah zegt dat haar zoon zijn zelfvertrouwen heeft verloren nadat hij in 2021 begon met bedplassen, waardoor hij zich telkens weer schaamt en schuldig voelt als het probleem zich herhaalt.
“Ik probeer hem altijd gerust te stellen en te troosten door te zeggen dat dit volkomen normaal is en dat ik niet boos op hem ben, [toch] voelt hij zich nog steeds verdrietig en verontschuldigt hij zich herhaaldelijk, alsof het zijn schuld is,” vertelde ze aan MEE.
“Ik weet dat het niet zijn schuld is en ik ben me ervan bewust dat dit een gevolg is van het trauma dat hij lijdt.”
Ali’s ouders namen hem een paar maanden na de aanval van 2021 mee naar een psycholoog en overwegen om hem binnenkort opnieuw te bezoeken.
Bijna 80 procent van de verzorgers in Gaza meldde een toename van bedplassen bij hun kinderen, volgens onderzoek van Save the Children gepubliceerd in 2022.
Nog eens 78 procent meldde dat hun kinderen zelden taken afmaakten en 59 procent zei dat hun kinderen problemen hadden met spraak, taal en communicatie.
De NGO ondervroeg 488 kinderen en 168 ouders en verzorgers voor het onderzoek, om vergelijkbaar onderzoek in 2018 te actualiseren.
Uit het onderzoek bleek dat de geestelijke gezondheid van kinderen, jongeren en verzorgers dramatisch verslechterde, waarbij het aantal kinderen dat emotionele nood rapporteerde steeg van 55 procent naar 80 procent.
“Waar kinderen in Gaza aan lijden overtreft PTSS,” vertelde Ayed Abu Eqtaish, programmadirecteur accountability bij Defence for Children International, aan MEE, verwijzend naar posttraumatische stressstoornis.
Hij voegde eraan toe dat het vermogen van kinderen om van het leven te genieten is aangetast door de herhaalde Israëlische aanvallen, de blokkade en het gewelddadige optreden tegen de vreedzame 2018 “Mars van terugkeer” protesten.
“Het beïnvloedt hun recht op gezondheid, onderwijs, een adequate levensstandaard en vooral hun recht om vrij te zijn van angst.”
Tijdens de aanval van 2021 doodde Israël 256 Palestijnen, waaronder 66 kinderen. Palestijnse raketten doodden 13 mensen in Israël, waaronder twee kinderen.
Onder de doden waren 11 kinderen tussen de vijf en 15 jaar die voor de militaire campagne een traumabehandeling kregen van de Noorse Vluchtelingenraad.
Bij een andere bommencampagne in augustus 2022 werden 49 Palestijnen gedood, waaronder 17 kinderen, waarvan de jongste een vierjarige was.
Ongeveer acht maanden later werd een nieuw offensief gelanceerd, waarbij 33 Palestijnen werden gedood, waaronder zeven kinderen. Palestijnse raketten doodden één Israëli.
Tijdens de aanval van 2021 beschreef VN-secretaris-generaal Antonio Guterres het leven van Palestijnse kinderen in Gaza als“de hel op aarde“.
‘Ik wil het woord oorlog niet horen’
Joudi al-Samna, een vijfdeklasser die lijdt aan PTSS, kan haar emoties goed beheersen totdat ze het woord “oorlog” hoort.
Als het in haar omgeving wordt gezegd door een ouder of een oom die het nieuws bespreekt, stopt ze onmiddellijk met luisteren.
“Ik bedek mijn oren met mijn handen en smeek ze om te stoppen met praten,” zegt de 11-jarige inwoonster van Gaza City.
“Ik zeg ‘verander alsjeblieft het onderwerp, alsjeblieft, mama laat ze het onderwerp veranderen, er is geen oorlog,” voegde ze eraan toe.
“Het maakt niet uit of het tijdens de oorlog is of erna, ik wil het woord oorlog niet horen, ik haat het.”
Samna raakt in paniek als ze harde knallen hoort en zorgt er consequent voor dat ze dicht bij haar ouders en broers en zussen blijft.
“Tijdens de laatste oorlog in Gaza bleef ik bijna de hele tijd naast mijn vader en moeder. Mijn twee broers, zussen en neven gingen elke dag in onze tuin spelen, maar ik weigerde met hen mee te gaan,” vertelde ze aan MEE.
“Maar als mijn ouders naar beneden gingen, ging ik met hen mee. Ik ben altijd bang dat er bombardementen plaatsvinden terwijl ik niet bij hen ben.”
Tijdens de 51 dagen durende aanval van Israël op Gaza in juli en augustus 2014 was Samna twee jaar oud.
Maar haar moeder, Wejdan Ghannam, zegt dat het trauma van haar dochter begon tijdens de aanval van 2021.
Hoewel ze toen pas negen jaar oud was, zei Ghannam dat ze zich terdege bewust was van wat er gebeurde en “diep” vreesde voor haar leven en haar familie.
“Ik doe mijn best om tijdens offensieven de aandacht van mijn kinderen af te leiden van de geluiden van de bombardementen. Als er een aanval begint, breng ik ze kleurboeken en speelgoed. Ik doe bijna alles om ze bezig te houden,” legt Ghannam uit.
“Maar als de bombardementen dichtbij zijn, werkt dit niet. Ze laten gewoon alles achter en komen huilen. Joudi krult zich soms op in mijn schoot tot ze slaapt.
“Wat er ook gebeurt, de regel bij ons thuis is om nooit de woorden oorlog, agressie of bombardementen te noemen.”
Veiligheid ‘bestaat niet’
De omvang van de mentale tol die Gazaanse kinderen voelen, wordt het meest gevoeld tijdens Israëlische aanvallen.
Tijdens de aanval van vorige maand deelden ouders en leraren in Gaza tekeningen en gesprekken met hun kinderen en leerlingen waarin ze hun schok en verdriet uitten toen de Israëlische bommen vielen.
Maram Azzam plaatste een tekening van haar dochter Sham op een krijtbord, met daarop een meisje met krabbels boven haar hoofd.z
https://twitter.com/MaramAzzam/status/1657356794870546434?t=tmRanfMThP2gbVicdLe8Pg&s=19
“Sham tekende dit en vertelde me: ‘Dit is hoe mijn hoofd [aanvoelt] door de geluiden van vliegtuigen,” schreef Azzam bij de foto op Twitter.
Eman Basher, een lerares Engels op een school van de United Nations Relief and Works Agency (UNRWA) in Gaza, deelde screenshots van gesprekken met haar leerlingen waarin ze hun angst voor de bombardementen uitten.
“We slapen ’s nachts niet vanwege de angst, en als we slapen is er een mogelijkheid dat we niet meer wakker worden,” schreef een student. “[Ik ben] niet in orde. Het bombardement was vlak bij ons huis. We konden niet vluchten,” zei een ander.
In een ander gesprek vraagt Basher aan haar student: “Wie bloedt er?”, antwoordt het meisje: “De broer van Malak, mijn klasgenoot. Hun huis staat vol rook door de raket.”
Een andere tweet van Yaser Abu Odeh op de eerste dag van de aanval in mei, luidde: “Mijn kind van tien draagt Eid-kleding en herhaalt ‘laten we ervan genieten voordat we gemarteld worden’. Mijn dochter van twaalf probeert al haar geld uit te geven, ze zegt ‘we zullen gemarteld worden, aan wie moeten we ze nalaten?'”.
Volgens psychiater Sami Oweida uit Gaza wordt een trauma veroorzaakt door een onverwachte gebeurtenis die buiten de ervaring van de persoon valt en die iemands leven bedreigt.
Eenmaal veroorzaakt kan het leiden tot emotionele, cognitieve en gedragsmatige onevenwichtigheden.
Maar voor kinderen in Gaza is wat ze lijden “geen PTSS, maar een voortdurend trauma,” zei hij.
“We hebben voortdurende schokken die de defensieve capaciteiten van elk menselijk wezen uitputten.”
De meeste kinderpatiënten die naar zijn kliniek komen, komen na de Israëlische aanvallen, vertelde Oweida aan MEE. Sommigen komen maanden later en anderen wachten wel twee jaar.
Het tijdsbestek hangt af van het vermogen van elk kind om zich aan te passen en de symptomen in de nasleep van elke aanval te weerstaan.
“Degenen die op het einde falen, bezoeken ons”, zei de consultant in kinder- en jeugdpsychiatrie.
“De meeste kinderen beginnen abnormale reacties te vertonen, waaronder bedplassen, fonofobie [angst voor geluid], angst voor het donker, angst voor verlies, isolatie, slapeloosheid, anorexia, huilen tijdens de slaap”, voegde hij eraan toe.
“Zulke schokken kunnen kinderen emotioneel, psychologisch en biologisch beïnvloeden en hun natuurlijke ontwikkeling belemmeren.”
Oweida zei dat er geen specifieke leeftijdsgroep is van kinderen die zijn kliniek bezoeken als gevolg van oorlogsgerelateerde trauma’s, maar dat schoolkinderen in het algemeen meer kans hebben op trauma’s omdat ze zich bewust zijn van het concept van bombardementen en dood.
“De basisbehoefte van elk kind na voedsel en water is zich veilig voelen,” legt hij uit. “Veiligheid in Gaza bestaat niet.”
*Namen veranderd om de privacy van de families te beschermen