Migrantencentrum aan de Italiaans-Franse grens worstelt met de toestroom van mensen die het racistische geweld in Tunesië ontvluchten.
Een Frans opvangcentrum voor migranten is overspoeld met mensen die de grens met Italië oversteken. Volgens Terrasses Solidaires zijn de meesten van hen op de vlucht voor racistische aanvallen in Tunesië.
“We hebben slechts plaats voor 64 mensen, vandaag hebben we er 100. Vorige week piekten de aankomsten op 138,” zeiden Capucine Mounal en Arthur Blanchard, de woordvoerders van het opvangcentrum Terrasses Solid aires in Briancon, op minder dan 10 km van de Italiaanse grens, tegen Middle East Eye.
Het centrum is normaal gesproken een stopplaats voor vluchtelingen op weg naar Parijs, maar de onbetaalbaar hoge treintarieven hebben de opeenvolgende groepen nieuwkomers vastgezet in het noodlijdende centrum.
Afrikanen uit subsaharaans Afrika zijn de afgelopen maanden naar Italië gevlucht na een opruiende toespraak van president Kais Saied waarin hij zei dat migratie een bedreiging voor de veiligheid vormde.
Zijn opmerkingen hebben een golf van geweld ontketend tegen de zwarte bevolking van Tunesië, die naar verluidt zijn geslagen, gestoken en verkracht door bendes van voornamelijk jonge mannen.
Zwarten in Tunesië hebben ook melding gemaakt van uitzetting door huiseigenaren en willekeurige detentie door veiligheidstroepen.
Vorige week werd een 30-jarige Beninese man gedood en raakten vijf anderen gewond bij een aanval van zeven Tunesiërs gewapend met messen en sabels in de oostelijke stad Sfax.
Mensen die humanitaire evacuatie eisen, hebben hun kamp opgeslagen buiten het hoofdkwartier van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) in Tunis.
“Migranten voelen zich kwetsbaarder”, vertelde Eric Goldstein, adjunct-directeur van de afdeling Midden-Oosten en Noord-Afrika van Human Rights Watch aan MEE.
“Velen zijn gereduceerd tot werkloosheid en dakloosheid ze staan erom bekend dat ze contant geld bij zich hebben en het is minder waarschijnlijk dat ze een klacht indienen bij de politie als ze worden beroofd. Het zijn zittende doelwitten voor misbruik,” voegde Goldstein eraan toe.
Door mensen veroorzaakte schipbreuken
De piek in het geweld heeft geleid tot een toename van het aantal Afrikanen bezuiden de Sahara die vanuit Tunesië de Middellandse Zee oversteken naar Italië en Libië inhalen als belangrijkste land van vertrek.
Bovendien heeft de militarisering van de Libische kustlijn, die met EU-financiering is versterkt, Tunesië tot een levensvatbaardere route gemaakt, omdat het risico dat de kustwacht die route onderschept, kleiner is.
Volgens de VN zijn dit jaar tot nu toe 12 000 mensen uit Tunesië aan de Italiaanse kust aangekomen, tegenover 1 300 in dezelfde periode van 2022.
De economische crisis in Tunesië – met een inflatie van ongeveer 11 procent – is een andere factor die steeds meer mensen ertoe aanzet de zee over te steken. Mildere temperaturen in de afgelopen weken hebben ook meer mensen aangemoedigd om de oversteek te wagen.
Er is ook een sterke stijging van het aantal dodelijke slachtoffers onder degenen die de route proberen over te steken, die door de VN wordt omschreven als de dodelijkste zeereis voor vluchtelingen ter wereld.
Deze maand meldde de Tunesische kustwacht dat in slechts twee weken tijd ongeveer 210 lichamen langs de route zijn geborgen, de meesten van sub-Saharaanse afkomst.
De mortuaria en ziekenhuizen in Sfax meldden dat ze overspoeld werden met lichamen.
“Deze schipbreuken zijn door de mens veroorzaakt”, vertelde Hiba, vrijwilliger bij Alarm Phone, een zelfgeorganiseerde hotline voor mensen in nood op zee, aan MEE.
Voor Hiba houdt de toename van “onzichtbare schipbreuken” verband met de toename van gewelddadige onderscheppingen door de Tunesische kustwacht. Alleen al in het eerste kwartaal van 2023 werden 14.963 mensen met geweld onderschept in Tunesische wateren.
“Ze zeggen dat ze mensen redden, maar dat betekent niet dat je met geweld een boot tegenhoudt die [aan het werk] is… je creëert geen golven die de boot [doen] kapseizen,” zei ze.
“We kennen veel mensen die persoonlijk zijn aangevallen door de Tunesische kustwacht.”
Op 9 maart, kort na Saied’s toespraak, meldde Alarm Phone dat de kustwacht twee boten had aangevallen en hun motoren had gestolen, waardoor 200 mensen op drift raakten.
“Zonder de vissers die hen gered hebben, weten we niet wat er met hen gebeurd zou zijn”, aldus Hiba.
De kustwacht is versterkt met meer dan 39,5 miljoen dollar uit het trustfonds van de EU voor Afrikaans“beheer van migratiestromen en grenzen”.
De EU heeft ook de grensbewaking in Tunesië versterkt door opleiding en bewakingsapparatuur te verstrekken.
Goede wil alleen is niet genoeg
Briancon, op slechts enkele kilometers van de Italiaanse grens, is niet vreemd aan de toestroom van mensen.
Terraces Solidaires is opgericht om mensen uit Calais te huisvesten nadat het zogenaamde “jungle”-vluchtelingenkamp in 2015 was ontmanteld.
In 2021 moest het opvangcentrum door de toename van het aantal aankomsten en de beperkingen van Covid zijn deuren sluiten en moesten de mensen bij ijzige temperaturen kamperen in het station van Briancon.
Nu is het opvangcentrum afhankelijk van schenkingen en vrijwilligers om de laatste nieuwkomers op te vangen. Het collectief stuurde twee brieven om hulp van de staat; beide bleven onbeantwoord.
“De staat heeft ons niets gestuurd behalve de politie,” vertelde Mounal aan MEE.
In plaats van steun werd de grenspolitie en de Gendarmerie, een militaire politie-eenheid, gestuurd om illegale push-back uit te voeren aan de grens. “Ze doen dit systematisch,” zei ze.
Mounal waarschuwde dat de militarisering van de grens fatale gevolgen kan hebben.
De goedkeuring van noodmaatregelen om grootschalige toestroom over de Italiaans-Franse grens in 2015 aan te pakken, leidde tot een toename van de praktijk om mensen met geweld terug te duwen naar Italië.
Gevaarlijke politiepraktijken, zoals het achtervolgen van vluchtelingen door het berglandschap, begonnen ook steeds meer voor te komen.
In 2018 verbond een onderzoek van Border Forensics de dood van een 21-jarige Nigeriaanse vrouw, Blessing Matthew, die in de rivier de Durance werd gevonden, aan het grensbeleid van de gendarmerie.
Mounal en Blanchard zeiden dat de staat zou kunnen helpen door te zorgen voor meer vervoersverbindingen en subsidiëring van reisbiljetten, en door noodopvang in nabijgelegen leegstaande vakantiehuizen.
“Uiteraard is goede wil alleen niet genoeg”, aldus Terraces Solidaires in een persbericht.
“Wij trekken aan de bel, zodat de staat een beleid voert dat waardig is en de rechten van verbannen mensen respecteert.”