Israëlische reddingsmissie zegt de teksten in bewaring te hebben gekregen, maar de kwestie heeft velen boos gemaakt.
Israëlische reddingswerkers die naar het door aardbevingen getroffen Turkije zijn gestuurd, hebben een 200 jaar oud Joods manuscript teruggebracht, waarbij een verontwaardiging is ontstaan over de vraag of het überhaupt uit het land had moeten worden meegenomen.
Israël stuurde een team van zoek-en-reddingswerkers bestaande uit vrijwilligers en militairen om Turkije te helpen nadat twee rampzalige aardbevingen twee weken geleden toesloegen, een ramp die ten minste 41.000 doden in het land en nog eens 4.000 in Syrië heeft veroorzaakt.
De reddingsmissie van ZAKA bracht zes dagen door in het zuiden van Turkije. Zij bood onder meer hulp in Hatay, dat een oude Joodse gemeenschap heeft. Het hoofd van de Joodse gemeenschap van Antakya in Turkije, Saul Cenudioglu, en zijn vrouw Fortuna werden op 10 februari door Israëlische reddingswerkers dood aangetroffen in de ruïnes van hun huis.
Toen het Israëlische team op donderdag naar huis terugkeerde, nam het twee antieke rollen van het Boek Esther mee die waren opgeslagen in de synagoge van Antakya, die bij de aardbeving was verwoest.
Volgens de Israëlische media benaderde een oudere man uit de Joodse gemeenschap van Turkije de ZAKA reddingsmissie met het aanbod de rollen in bewaring te nemen. Het nieuws dat de rollen uit Turkije werden meegenomen, werd voor het eerst gemeld in de Israëlische pers.
“Het laatste hoofd van onze gemeenschap is nu tragisch overleden en met onze nabijheid tot Syrië zou ik het vreselijk vinden als de rollen in de verkeerde handen zouden vallen. Bewaak ze alstublieft en zorg ervoor dat onze gemeenschap wordt herdacht,” de Israëlische militaire functionaris die de boekrollen innam, citeerde de Joodse man.
De reactie op Turkse sociale media werd echter al snel vijandig, met ontevredenheid die gedurende het weekend oplaaide, ondanks dat de rollen vrijdag werden teruggegeven. De verwijdering van de teksten haakt in op de aloude vrees dat historische voorwerpen eerder uit het land zijn geroofd in tijden van crisis, bijvoorbeeld tijdens de Ottomaanse periode.
De Stichting Turks Opperrabbinaat probeerde snel de angst weg te nemen door de kwestie op Twitter aan te kaarten en te verzekeren dat de rollen in haar bezit zijn.
“De relevante Esther-rol werd ontvangen uit Israël en wordt bewaard in ons Opperrabbinaat. De rol zal terugkeren naar zijn huis in Antakya na de renovatie van onze synagoge,” tweette het op vrijdag.
Volgens de Turkse wet is het verboden om antiquiteiten of artefacten van belangrijke historische waarde van meer dan een eeuw oud mee te nemen naar het buitenland.
Het Boek Esther is een belangrijk historisch document voor de Turkse Joodse gemeenschap.
“De Estherrollen werden hen [het Israëlische leger] door de familie in bewaring gegeven, en bij de eerste gelegenheid werd het teruggegeven,” vertelde de leider van de Asjkenazische Joodse gemeenschap in Turkije, Rabbi Mendy Chitrik, aan Middle East Eye.
“De Esther rollen hebben niet dezelfde heiligheid als Torah rollen. Ze zijn persoonlijk eigendom van individuen,” zei Chitrik en voegde eraan toe: “Religieuze mensen geven ze gewoonlijk aan een kind als het 13 jaar wordt. Mijn kinderen hebben ze allemaal. De hele zaak is een non-issue.”