Nu de overheidsmiddelen onder druk komen te staan na de omvang van de verwoesting, komen Turkse burgers in actie.
In tijden van nationale tragedie of lijden heeft het Turkse volk vaak zijn verschillen opzij gezet en doet het iets wat in weinig andere landen wordt waargenomen: het werkt samen als één lichaam met een opmerkelijke onbaatzuchtigheid en plichtsbesef.
Toen Saliha Gencay, een 46-jarige lerares uit de Zwarte Zee-provincie Sakarya, voor het eerst hoorde van de dubbele aardbeving die het zuiden van Turkije maandag had getroffen, dacht zij onmiddellijk aan wat zij kon doen om de zwaarst getroffenen te helpen.
Een paar telefoontjes later werd bekend dat de Farabi High School waar zij werkt open zou staan voor vrijwilligers.
Dinsdagochtend stelden Gencay en haar collega’s hun school open voor stromen vrijwilligers die ongebruikte kleding, winterkleding en schoenen voor jong en oud meebrachten.
De spullen worden allemaal ingepakt en via het Turkse voorzitterschap voor rampen- en noodbeheer (AFAD) naar de zwaarst getroffen gebieden gestuurd.
“Ik heb vrienden en studenten in de gebieden die het zwaarst door de aardbeving zijn getroffen. Ik heb met sommigen van hen gesproken, ze zijn erg moe en bezorgd,” zei Gencay.
Mijn volk is ongelooflijk vindingrijk en veerkrachtig. Mijn ogen vullen zich met tranen als ik zie hoe mensen samenkomen en dit soort hulp verlenen.
– Saliha Gencay, vrijwilliger
Met temperaturen van enkele graden overdag en ’s nachts tot onder de nul is de situatie voor de overlevenden somber en moeilijk.
“Mensen in Turkije zijn zeer empathisch en wij als volk hechten veel belang aan eenheid. Ik denk dat deze eigenschap bij ons hoort. Daarom zullen we hier doorheen komen door elkaar te helpen,” zei Gencay.
De omvang van de ramp is moeilijk te bevatten en heeft de staatsmiddelen tot het uiterste opgerekt. De Turkse regering heeft in tien Turkse provincies de noodtoestand uitgeroepen en alleen al in Turkije zijn meer dan 10 miljoen mensen getroffen door de aardbevingen.
Het aantal doden overschreed vandaag de 10.000 en meer dan 50.000 mensen zijn gewond geraakt.
Gencay komt zelf uit een regio die in 1999 werd geconfronteerd met een soortgelijke catastrofale aardbeving waarbij meer dan 17.000 mensen omkwamen.
“Aardbevingen zijn een ervaring die mijn volk diep heeft geraakt en moeilijk te verwerken vindt,” zegt Gencay.
“Gebouwen moeten zorgvuldiger worden gebouwd,” voegt Gencay eraan toe. Er worden al vragen gesteld over de bouwvoorschriften en of bouwbedrijven de kantjes er vanaf lopen.
Voorlopig gaat het er voor veel vrijwilligers echter om dat er zoveel mogelijk levens worden gered en dat de staat alles doet wat in zijn macht ligt om mensen te redden. Er komt een tijd voor antwoorden en verantwoording.
“Omdat dit een plotselinge en onvoorspelbare gebeurtenis is, is het aan de staat om deze crisis te beheersen. Maar ik zeg het nogmaals, mijn volk is ongelooflijk vindingrijk en veerkrachtig. Mijn ogen vullen zich met tranen als ik zie hoe mensen samenkomen en dit soort hulp verlenen”, voegde Gencay eraan toe.
Ik moet het doen, het zijn mijn mensen.
Scènes zoals in de middelbare school van Gencay worden in het hele land herhaald.
Dinsdag zijn duizenden mensen naar het vliegveld van Istanbul gegaan om als vrijwilliger te helpen in het getroffen gebied.
Andere vrijwilligers hebben het heft in eigen handen genomen en besloten naar de zwaarst getroffen gebieden te rijden.
De staat en andere NGO’s zijn alleen niet voldoende om deze aardbeving aan te pakken. Ik vind dat ik hieraan moet bijdragen”.
– Yakup, vrijwilliger
Yakup, 33, uit Istanbul sprak met bronnen toen hij Adiyaman naderde, een van de zwaarst getroffen steden. “Je kunt je niet voorstellen hoe erg het is”, zei hij.
Met zeven leden van zijn gezin maakte Yukup de 16 uur durende reis per auto en een grote bestelwagen vol met onder meer dekens, luiers en dameshygiëneartikelen.
“We zijn hierheen gekomen omdat we hoorden dat de overheid en NGO’s nog steeds moeite hebben om adequate hulp te bieden”, zei Yakup, die zijn volledige naam niet wilde noemen.
“De staat en andere NGO’s zijn alleen niet voldoende om deze aardbeving aan te pakken. Het is zo’n groot gebied en het heeft minstens 10 miljoen mensen getroffen. Ik vind dat ik moet bijdragen aan deze inspanning en andere gewone mensen moeten ook in actie komen,” voegde Yakup eraan toe.
“Mensen in deze stad hebben geen huis meer,” zei Yakup.
‘We voelen ons beschaamd dat we in zulke bevoorrechte omstandigheden leven’
Irem Danalioglu, 29 jaar, specialist in contentbeheer bij Turk Telekom International, een van de grootste Turkse operatoren, nam een dag vrij van zijn werk om vrijwilligerswerk te doen in de wijk Fatih in Istanbul.
“Toen de gemeente in het gebied waar ik woon op sociale media aankondigde dat ze vrijwilligers nodig hadden, kwamen binnen enkele uren na de opening van het centrum duizenden mensen helpen,” zei Danalioglu.
Honderden gewone mensen brachten gloednieuwe jassen, laarzen, truien, sokken, elektrische kachels – dingen die dringend nodig zijn, verzameld en vervolgens verpakt door vrijwilligers en verzonden naar AFAD.
Hoewel het epicentrum van de aardbeving enkele honderden kilometers verderop ligt, maken veel inwoners van Istanbul zich ook zorgen dat de stad zelf ook dicht bij een breuklijn ligt.
“Wij zijn als gezin ook bang, worden ’s nachts voortdurend wakker, en we doen de deur van het huis niet op slot, zodat we gemakkelijk kunnen ontsnappen als er ook hier een aardbeving is”, aldus Danalioglu.
Als er in Istanbul een aardbeving gebeurt, is de situatie nog slechter en hebben we niet de steun van andere delen van het land. De kwaliteit van de gebouwen in het hele land is slecht”.
– Ahmed, vrijwilliger
“We kijken met mijn moeder naar het nieuws en moeder huilt bij het zien van al het leed. Geloof me, we schamen ons dat we in zo’n bevoorrechte omgeving leven. Want er sterven mensen en wij zitten gewoon thuis,” voegde Danalioglu eraan toe.
Aan de andere kant van Istanbul, in de wijk Uskudar, roept een tiental vrienden via sociale media mensen op om geld of essentiële producten te doneren en naar de zwaarst getroffen gebieden te sturen.
“We kennen veel mensen die door de aardbeving zijn getroffen, vrienden en uitgebreide familie, aangezien veel mensen in Istanbul zijn gemigreerd uit de door de aardbeving getroffen gebieden,” zei Ahmed.
Tegen dinsdagavond hebben Ahmed en zijn vrienden een vrijwilligersteam samengesteld om donaties en essentiële middelen te verzamelen.
“We zijn erin geslaagd contact te leggen met iedereen, van plaatselijke supermarkten tot industriële leveranciers, om middelen te verwerven en naar de door de aardbeving getroffen gebieden te sturen,” voegde Ahmed eraan toe.
Een gestage stroom vrijwilligers helpt ook bij het vullen van grote bestelwagens die, eenmaal gevuld, door vrijwilligers naar het zwaarst getroffen gebied in Hatay en de gebieden rond Gaziantep worden gereden.
“De aardbeving heeft duidelijk gemaakt hoe onvoorbereid de Turkse infrastructuur en samenleving zijn,” zei Ahmed.