Verkoop is afhankelijk van de goedkeuring door Turkije van NAVO-lidmaatschap van Finland en Zweden en komt samen met de verkoop van F-35 straaljagers aan Griekenland.
De regering Biden is van plan het Congres te vragen een verkoop van nieuwe F-16 straaljagers ter waarde van 20 miljard dollar aan Turkije goed te keuren, naast een afzonderlijke verkoop van F-35 straaljagers van de volgende generatie aan Griekenland, in een van de grootste wapenverkopen van de afgelopen jaren, meldde de Wall Street Journal vrijdag.
Volgens Amerikaanse functionarissen is de wapenverkoop afhankelijk van de instemming van Turkije met de toetreding van Zweden en Finland tot de NAVO. Turkije heeft nog niet ingestemd met hun toetreding tot de alliantie omdat zij naar eigen zeggen Koerdische militanten steunen, en Zweden zei vorige week dat het niet aan alle Turkse eisen kan voldoen.
Volgende week zal het Congres naar verwachting op de hoogte worden gebracht van de overeenkomst, op hetzelfde moment dat de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu een bezoek brengt aan Washington.
De aankondiging kan leiden tot een mogelijke confrontatie tussen de regering Biden en tegenstanders van wapenverkoop aan Turkije in het Congres.
De verkoop aan Turkije is groter dan verwacht. Turkije zou 40 nieuwe vliegtuigen ontvangen en kits om 79 van zijn bestaande F-16 vloot te moderniseren, volgens ongenoemde functionarissen die door de WSJ worden geciteerd, naast 900 lucht-lucht raketten en 800 bommen.
Het Congres zal in kennis worden gesteld van de verkoop op hetzelfde moment dat het in kennis wordt gesteld van een afzonderlijke verkoop van ten minste 30 nieuwe F-35 gevechtsvliegtuigen aan Griekenland. De Griekse regering verzocht om de verkoop in juni 2022.
Hoewel ambtenaren de WSJ vertelden dat de timing van de verkoop toeval was, onderstrepen de deals hoe de regering Biden heeft geprobeerd te jongleren tussen twee belangrijke NAVO-bondgenoten in het oostelijke Middellandse Zeegebied te midden van de Russische invasie in Oekraïne.
Koude Oorlog 2.0
Griekenland en Turkije zijn historische vijanden die teruggaan tot de tijd van het Ottomaanse Rijk. In 1952 werden beide landen opgenomen in het NAVO-bondgenootschap.
In een cruciale verandering voor de regio heeft Athene, dat soms koelere betrekkingen met Washington onderhield dan Ankara, de banden met de VS zien opbloeien, terwijl die van Turkije zijn verslechterd, deels door de bezorgdheid van de VS over het beleid van president Recep Tayyip Erdogan in het oostelijke Middellandse Zeegebied, waar Griekenland en Turkije in conflict zijn geraakt over territoriale en maritieme kwesties.
Griekenland en Turkije zijn beide hypergevoelig voor veranderingen in het Amerikaanse beleid in de regio. Vorige maand zei de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu dat de VS “hun evenwicht met betrekking tot Griekenland en Cyprus verstoren”.
Turkije viel Cyprus in 1974 binnen nadat een mislukte staatsgreep had geprobeerd het eiland met Griekenland te verenigen. Sindsdien is Cyprus verdeeld tussen de internationaal erkende Republiek Cyprus in het zuiden en de Turkse republiek, die alleen door Ankara wordt erkend.
In september zei Erdogan dat hij de 40.000 Turkse troepen die in Noord-Cyprus zijn gestationeerd, zou uitbreiden nadat de VS hun wapenembargo tegen het etnisch verdeelde eiland volledig hadden opgeheven.
Griekenland heeft zich altijd verzet tegen de verkoop van wapens aan Ankara. De inval van Rusland in Oekraïne heeft de vrees doen herleven dat Washington Turkse acties, die het als een bedreiging beschouwt, door de vingers zal zien om Turkije aan de kant van het Westen te houden.
In Griekenland en Cyprus geloven velen nog steeds dat de VS de invasie van Turkije in 1974 op het eiland in de oostelijke Middellandse Zee door de vingers hebben gezien om hun bondgenoot uit de Koude Oorlog te paaien.
Ondertussen moeten de Koerdische bondgenoten van de VS nog steeds de gevolgen verwerken van het besluit van voormalig president Donald Trump om Turkije’s invasie van Noord-Syrië in 2019 groen licht te geven. De afgelopen maanden heeft Erdogan gewaarschuwd voor een nieuwe Turkse inval in Syrië.
De wapenverkoop aan beide landen zal waarschijnlijk zwaar bekritiseerd worden in de Turkse en Griekse binnenlandse pers, vooral nu in beide landen de komende maanden verkiezingen worden gehouden.
Athene en Ankara hebben de mond vol van hun belang voor het NAVO-bondgenootschap nu de oorlog in Oekraïne voortwoedt. Noord-Griekenland is een belangrijk doorvoerpunt geworden voor militair materieel van de VS.
Erdogan levert niet alleen bewapende drones aan Oekraïne, maar is ook een van de weinige NAVO-leiders die een communicatiekanaal onderhouden met de Russische president Vladimir Poetin.
De twee leiders hebben een symbiotische relatie opgebouwd. Net als andere staten in het Midden-Oosten heeft Turkije geweigerd de westerse sancties tegen Moskou te onderschrijven en heeft het de economische banden met het land aangehaald en is het een grote afnemer van Russische olie en aardolieproducten geworden.