Zaak tegen mensenrechtenactivisten die vluchtelingen hielpen bij reddingsoperaties had internationale kritiek uitgelokt.
Een Griekse rechtbank heeft vrijdag na verontwaardiging de aanklacht tegen 24 mensenrechtenactivisten die deelnamen aan reddingsmissies voor vluchtelingen verworpen.
Het ging onder meer om de Syrische mensenrechtenwerkers Sarah Mardini en Sean Binder en 22 andere vrijwilligers van de NGO Emergency Response Centre International (ERCI).
De mensenrechtenwerkers werden beschuldigd van verschillende ernstige misdrijven, waaronder spionage, hulp aan smokkelnetwerken, lidmaatschap van een criminele organisatie en het witwassen van geld. Hier stond een gevangenisstraf van 25 jaar op.
Binder en Mardini, de twee bekendste verdachten, werden in 2018 gearresteerd nadat ze hadden deelgenomen aan verschillende zoek- en reddingsoperaties rond Lesbos, waarbij ze op zee gestrande vluchtelingen bijstonden.
Mardini, een Syrische vluchtelinge die met haar zus Yusra over zee in Europa aankwam, vormde de inspiratie voor de Netflix-film The Swimmers.
Nadat ze asiel kreeg in Duitsland, nam Yusra deel aan de Olympische Spelen van 2016 en 2020. Sarah keerde in 2016 terug naar Griekenland, waar ze op het Griekse eiland Lesbos vrijwilligerswerk ging doen bij ERCI, een inmiddels opgeheven ngo.
Amnesty International zei dat de activisten “geconfronteerd werden met oneerlijke, ongegronde aanklachten, enkel omdat ze vluchtelingen en migranten hielpen die op zee dreigden te verdrinken”.
De rechtbank verwierp de zaak wegens onregelmatigheden bij het indienen van de aanklacht door het openbaar ministerie en stuurde de zaak terug voor herindiening. De verdediging had aangevoerd dat de beschuldigingen van spionage vaag waren en dat de aanklacht niet was vertaald voor de buitenlandse verdachten.
Het Legal Centre Lesvos, een Griekse mensenrechtenorganisatie, zei dat de openbare aanklager mogelijk opnieuw een aanklacht zou kunnen indienen waarin de voor de rechtbank opgeworpen kwesties worden behandeld, maar dat dit “onwaarschijnlijk is gezien de verjaringstermijn”.
Zij waarschuwde ook tegen het vieren van de uitspraak en noemde het “een inadequate beslissing, die niet gevierd moet worden aangezien er nog steeds aanklachten tegen alle verdachten lopen, maar een belangrijke eerste stap”.
Diep verontrustend
Na het vonnis drong Amnesty International er bij de Griekse autoriteiten op aan de zaken tegen de mensenrechtenactivisten te beëindigen.
“De uitspraak van vandaag biedt de autoriteiten een nieuwe kans om een einde te maken aan deze beproeving en hun eigen wandaden te corrigeren door alle aanklachten in te trekken, inclusief de ernstigere aanklachten die nog op hen wachten. De procedurele fouten van het Hof, waaronder het niet verstrekken van een vertaling, maken het alleen maar absurder dat de Griekse autoriteiten mensen aanpakken die de rechten van migranten en vluchtelingen verdedigen”, aldus de verklaring.
De zaak tegen de vrijwilligers kreeg veel kritiek van mensenrechtenactivisten.
Liz Throssell, woordvoerster van het VN-mensenrechtenbureau, vertelde verslaggevers vóór de uitspraak van de rechtbank op vrijdag dat dergelijke processen “zeer verontrustend zijn omdat zij levensreddend werk criminaliseren en een gevaarlijk precedent scheppen”.
Ze voegde eraan toe dat de zaak al een “afschrikkend effect” heeft gehad en drong er bij de rechtbank op aan alle aanklachten te laten vallen.
Het Juridisch Centrum Lesbos zei dat als gevolg van de “opgeblazen aanklachten” in de zaak, “reddingsactiviteiten ter ondersteuning van migranten die aankomen op de Griekse eilanden zo goed als gestopt zijn en er een klimaat van angst heerst.
“Ondertussen is het geweld tegen migranten aan de Griekse zeegrens geëscaleerd tot een systematisch beleid van pushbacks, dat straffeloos wordt voortgezet.”
Een verslag van het Europees Parlement noemde de zaak eerder “het grootste geval van criminalisering van solidariteit in Europa”.