De opmerkingen zijn tot nu toe de duidelijkste aanwijzing dat de overeenkomst op korte termijn wankele vooruitzichten heeft.
Een nucleaire overeenkomst met Iran zal er “in de nabije toekomst” niet komen, zei de Duitse Bondskanselier Olaf Scholz maandag.
Scholz’s opmerking kwam tijdens het bezoek van de Israëlische premier Yair Lapid -tijdens zijn laatste diplomatieke poging om te proberen de Westerse mogendheden over te halen de overeenkomst met Israëls aartsvijand te laten vallen.
Israël heeft zich lang verzet tegen een herleving van het akkoord uit 2015 dat Teheran’s nucleaire ambities wil temmen.
De laatste weken is de hoop op een herleving van het pact afgenomen nu de drie Europese partijen bij de overeenkomst, Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië, allemaal twijfels uiten over de oprechtheid van Iran.
In een gezamenlijke verklaring in het weekend beweerden de landen dat Teheran “ervoor gekozen heeft deze cruciale diplomatieke kans niet aan te grijpen”.
“In plaats daarvan gaat Iran door met de escalatie van zijn nucleaire programma, ver voorbij elke plausibele civiele rechtvaardiging,” voegde het eraan toe.
Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken bekritiseerde die opmerkingen als “onconstructief”.
Wat de pogingen om de overeenkomst nieuw leven in te blazen verder bemoeilijkt, is dat de nucleaire waakhond van de VN vorige week in een rapport zei dat hij “niet kan verzekeren” dat Teheran’s nucleaire programma vreedzaam van aard is.
Iran bevestigde maandag opnieuw dat het “bereid” is samen te werken met de Internationale Organisatie voor Atoomenergie. Toen hij in Berlijn naast de Israëlische leider sprak, zei Scholz dat hij het betreurde dat Iran “nog niet positief gereageerd heeft op voorstellen” van de Europeanen.
“Er is nu eigenlijk geen reden meer voor Iran om niet met deze voorstellen in te stemmen. Maar we moeten vaststellen dat dit toch nog steeds niet het geval is, en zeker in de nabije toekomst niet zal gebeuren,” zei hij.
‘Geloofwaardige militaire dreiging’
Duitsland stond samen met andere wereldmachten kritisch tegenover het besluit van voormalig VS president Donald Trump in 2018 om zich eenzijdig uit de deal terug te trekken en is over het algemeen meer bereid geweest om met Teheran in gesprek te gaan.
Terwijl veel Amerikaanse bedrijven zich na het nucleaire akkoord weerhielden van investeringen in Iran, zochten sommige Europese bedrijven naar nieuwe commerciële mogelijkheden in het land.
Meer recent hoopten velen ook dat een snelle oplossing van de besprekingen in Wenen het mogelijk zou maken Iraanse koolwaterstoffen weer op de markt te brengen en zo de prijzen van olie en gas, die sinds de Russische invasie in Oekraïne sterk gestegen zijn, te verlagen.
Lapid zei dat het “tijd was om de mislukte onderhandelingen met Iran achter ons te laten”. “Ze kunnen en zullen niet het doel bereiken dat we allemaal delen, namelijk Iran ervan te weerhouden een kernwapen te krijgen.”